از چند دهه پیش کنکور چون دیواری بلند، مانع اصلی ورود به قلعه‌ی دانشگاه‌ها بود و گذشتن از این سد، شب‌ها و روزهای زیادی از داوطلبان را، با کابوس و اضطراب همراه می‌کرد. حرف زدن درباره «حذف کنکور» چندان غیرعادی نیست. سال هاست که درباره آن صحبت می شودو اخبار و شایعات پیرامون آن، به ویژه در مواقع خاصی از سال، موضوع داغ بحث، درمحافل رسمی و غیر رسمی است.
طبیعتاً حذف کنکور هم، دیگر به آرزویی محال نمی‌ماند، بلکه امید به از میان برداشتن صافی سختگیر آموزش عالی کشور، روز به روز بیشتر و بیشتر می‌شود. هر سال، به خصوص درآستانه‌ی برگزاری سالانه کنکور، بحث آن رونق بیشتری می‌گرفت و کم کم به صورت طرح و لایحه، در بالاترین محافل رسمی کشوری، یعنی مجلس و دولت، مطرح می‌شد. تا اینکهبالاخره پس از کش و قوس‌های نسبتاً فراوان، طرح حذف کنکور در شانزدهم آبان ماه ۸۶، مورد قبول شورای نگهبان افتاد و به صورت قانون در آمد تا از سال ۹۰ دیگر واژه کنکور – به اینمعنی که تا به حال با آن سر و کار داشته ایم- از ادبیات دانش آموزی و دانشجویی ایران کنار گذاشته شود.
قانون حذف کنکور که مدتی پیش توسط مجلس تصویب و مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفت تصریح می کند که باید شرایطی برای حذف کنکور تا سال ۱۳۹۰ فراهم شود.
طرح حذف کنکور در سال ۹۰ بر مبنای جایگزینی سوابق به جای آزمونهای سراسری است. سوابق تحصیلی در قانون تعریف شده و به امتحاناتی که به صورت همزمان و سراسری در کل کشور برگزار می شود، اشاره شده است.
براساس این قانون، تاکنون تنها آزمون سال سوم دبیرستان به میزان ۱۵ درصد در کنکور لحاظ شده است. برای اجرایی شدن این قانون، آموزش و پروش باید امتحانات مقاطع دیگر را نیز به شکل سراسری برگزار کند.
در این راستا رئیس سازمان سنجش آموزش کشور گفته: اگر بخواهیم سوابق راجایگزین کنکور کنیم، آموزش و پرورش باید امتحانات دوم و سوم و پیش دانشگاهی را به شکل سراسری برگزار کند در حال حاضر فقط سال سوم را داریم.
و در ادامه افزوده: درصورتی که ابزارهای لازم برای اجرای طرح حذف کنکور فراهم نشود، امکان اجرا نشدن این طرح وجود دارد.
مسئولین معتقدند که نقش سازمان سنجش در زمان حذف کنکور تغییر چندانی نخواهد کرد. در آن زمان نیز ماننداکنون ثبت نام، انتخاب رشته و .. انجام می شود. ریز نمرات دبیرستان داوطلبان ازآموزش و پرورش دریافت و روی تراز برده می شود و کارنامه علمی بر مبنای ریز نمراتصادر می شود. بر اساس این کارنامه که قبلا نمره خام آن از کنکور گرفته می شد و سال ۹۰ از سوابق تحصیلی گرفته می شود، انتخاب رشته انجام خواهد شد.
یکی از مشکلات بیان شده در راه حذف کنکور، عدم یکسان بودن امکانات آموزش و پرورش در کل کشور عنوان گشته است.
تمامی استان های کشور از کیفیت آموزشی یکسانی برخوردار نیستند و آموزش و پرورش باید نهضت تقویت و ارتقاء را ، در استان های محروم و کم نصیب از کیفیت آموزشی بالا، آغاز کند در غیر این صورت در طرح حذف کنکور با مشکل مواجه خواهیم شد بهطوری که در سوابق تحصیلی داوطلبان از مناطق مختلف اختلاف های بسیاری مشاهده خواهدشد و این موضوع را نمی توان با سهمیه بندی مناطق و … که در کنکورهای سراسری قابل حل هستند، برطرف کرد.
در، برداشتن و حذف کنکور باید همه ی جوانب را سنجید و بسیار محتاط عمل کرد. چراکه هرگونه حذف یا تحدید ، بدون جایگزین مناسب، به هر دووجه عمومی و عالی نظام آموزشی لطمه وارد خواهد کرد.
عده ای معتقدند که در این طرح بیشترین مشکل برای دانش آموزان ممتاز به وجود خواهد آمد و دانش آموزان معمولی و متوسط از این طرح صدمه‌ای نمی بینند چراکه در هر صورت به سمت دانشگاه های غیرانتفاعی، پیام نور، علمی کاربردی و غیره سوق پیدا می کنند ولی این مصوبه به دانش آموزان ممتاز و برجسته ی دبیرستانی صدمه وارد می کند، که در این شرایط نسبت به امتحانات نهایی و سراسری حساسیت فوق العاده یی نشان خواهند داد و در طول دوره دبیرستان با استرس هایی روبه رو خواهندبود. از سوی دیگر برخی مسئولین آموزش و پرورش به طرح حذف کنکوراز زاویه دیگری نگاه می کنند و نه تنها آن را مثبت می دانند، که اجرای آن را عاملیبرای ارتقای کیفیت آموزشی چه در سطح متوسطه و چه در سطح عالی معرفی می کنند.
پرویز آژیده، معاونت نظری و حرفه ای آموزش و پرورش معتقد است که « نحوه ارزشیابی کنکور تا به حال روی سیستم آموزشی کشور سایه انداختهو سبب شده تا به جای نگاه عمیق، نگاه ها به مطالب درسی از نوع سطحی باشد. با توجهبه میزان حساسیتی که در کشور ما در مورد ورود به دانشگاه وجود دارد، سیستم فعلیگزینش و سنجش دانشجو باعث می شود تمام توجه دانش آموزان معطوف به تکنیک ها و نکتهیابی ها و روش های تست زدن باشد و به محتوای آموزشی دوران متوسطه توجه شایانینشود.»
وی همچنین معتقد است: «حذف کنکور و جایگزین شدن سوابق تحصیلی دوران متوسطه، قطعاً منجربه جهش علمی بیشتر کشور خواهد شد»
این طرح موافقان و مخالفان بسیاری دارد. یکی از مخالفت‌ها به امکان اعمال سلیقه‌های شخصی در نمرات و معدل پایانی دوران دبیرستان مربوط می‌شود. گروهی از موافقین، در جواب این ایراد، معتقدند که: «بحث معدل دبیرستان نیست بلکه آزمون نهایی که در پایان هر مقطع به صورت کشوری برگزار می شود مد نظر قرار می‌گیرد.»
مخالفان همچنین معتقدند، به این ترتیب فشار روانی روزهای کنکور به تمام دوران چهارساله دبیرستان منتقل می‌شود. و باز موافقین در جواب این مخالفت، معتقدند : «تقسیم و تناسب‌بندی این فشار به مدت زمان بیشتر، آرامش بیشتری برای دانش آموز فراهم می‌آورد.»
در حالی که به نظر می‌رسد با اصل طرح مخالفت زیادی وجود نداشته باشد، وزارت علوم و روسای دانشگاه‌ها در مورد جزییات و نحوه‌ی اجرای آن نظرهای متفاوتی دارند. یکی از ایرادها به مخدوش شدن استقلال دانشگاه‌ها در پذیرش دانشجو مربوط است. فرهاد دانشجو، رییس دانشگاه تربیت مدرس می‌گوید «باید در قالب استقلال دانشگاه‌ها و افزایش ظرفیت به دانشگاه‌ها اعتماد کنیم تا دانشگاه‌ها بر اساس شرایط و ضوابط خاصی نسبت به پذیرش دانشجو اقدام کنند.»
معاون وزارت علوم محمد حسینی، با توجه به اهمیت یافتن معدل دوران دبیرستان در پذیرش دانشجو، تاکید دارد «موفقیت طرح حذف کنکور به توانمندی آموزش و پرورش در اجرای طرح بستگی دارد.» وجود دبیرستانهای مختلف با سطح‌های متفاوت، یکی دیگر از ابهامات اجرایی شدن این طرح است. قربانی رییس دانشگاه صنعتی اصفهان تذکر می‌دهد «با توجه به اینکه دانش آموزان تمام نقاط کشور از امکانات تحصیلی یکسانی برخوردار نیستند لذا معدل نمی‌تواند معیار عادلانه‌ای در پذیرش دانشجو باشد.» به اعتقاد او «شواهد حاکی از آن است که کسب معدل و نمرات بالا در مدارس غیرانتفاعی امر رایجی است و نمی‌توان به این معدل‌ها اعتماد کرد.»
از نقطه نظرات رایج گذشته، امیدواریم که نمایندگان مجلس و مسئولین وزارت علوم و علی الخصوص دست اندرکاران و وزیر محترم آموزش و پرورش ، با در نظر گرفتن تمامی جوانب، اقدامات شایسته ای را در جهت حذف کنکور انجام دهند. و در این راستا ، تمهیدات لازم را اجرا نموده تا شاهد مسائل حاشیه ای در امر حذف کنکور نباشیم. انشاالله مثال حذف کنکور ، به مانند اجرای دوره ای طرح های مختلفی که در امر تحصیل و تغییر و تحولاتی که طی سالهای اخیر در آموزش و پرورش در خصوص نظام ترمی و واحدی و بدنبال آن سالی واحدی اعمال گشته ، نخواهد بود.
آمین.