سیده ملک خاتون، نخستین فرمانروا

دوست دارم دستانت را به من دهی تا قدمی به جلو برداریم. می‌خواهم در رابطه با یک بانوی مقتدر ایرانی بگویم که پس از اسلام بر تخت پادشاهی نشست.. زنی با فراست و کاردان که در تمامی امور مملکت‌داری مهارت داشت.

او زنی باکیاست بود که در زمان نیاز، با زیرکی شمشیر را کنار نهاد و با استفاده از یک تدبیر هوشمندانه ایران را از جنگی حتمی نجات داد…

و ثابت کرد: « با زبان خوش و ملاطفت، می‌توان فیلی را با یک تار مو به دنبال خود کشانید.» امثال‌الحکم

سیده ملکه خاتون:

او نخستین زنی است که پس از اسلام بر ایران حکومت کرد. وی همسر فخرالدوله دیلمی بود، پس از مرگ همسرش امرای دیلمی با در نظر گرفتن لیاقت و کاردانی‌اش «مجدالدوله» پسر خردسال او را برگزیدند و زمام امور را رسماً به دست سیده ملک خاتون سپردند .

اولین اقدام وی نامه‌نگاری به حکام شهرها بود که آنان را به عدل و انصاف و رعایت حال مردم سفارش می‌کرد.

تا هنگام بلوغ مجدالدوله، سیده امور را به درستی هدایت می‌کرد، اما پس از آن درباریانی که مخالف حکومت یک زن بودند، شاهزاده را بر علیه مادر شوراندند، او توانست مادرش را به قلعه «طبرک» تبعید کرد. پس از مدتی به علت بی‌کفایتی مجدالدوله، شیرازه کارها از هم گسست و همه امور دچار اختلال شد، در این هنگام سیده از زندان گریخت و پیاده عازم کردستان شد، سران کرد او را حمایت کردند، وی لشکری فراهم کرد و روی به ری نهاد.

در حوالی ری با سپاه پسرش درگیر شد و توانست پیروز میدان شود و دوباره پادشاهی را در دست گیرد. او خائنین را بخشید و مشغول عمران کشور شد، ملک خاتون از نزدیک به امور مردم نظارت می‌کرد و مشکلات آنها را حل می‌نمود .

سیده خود سربازی دلیر و شجاع بود و در امور نظامی و جنگی مهارت فراوان داشت تا آنجا که زمام امور لشکری را شخصاً عهده‌دار بود. در دوران حکومت او، «سلطان محمود غزنوی» که نواحی زیادی را فتح کرده بود متوجه ایران شد و تصمیم به فتح ری گرفت، نامه‌ای به سیده خاتون فرستاد و او را به جنگ و یا تسلیم دعوت کرد.

سیده در پاسخی تاریخی به نامه چنین نوشت: «مانعی ندارد تو به جنگ من بیایی، چون اگر تو را شکست دهم، این ننگ در دودمان تو باقی خواهد ماند که بیوه زنی تو را شکست داده و اگر تو مرا شکست دهی، باز هم برای تو افتخاری در بر نخواهد داشت و خواهند گفت پیرزنی را شکست دادی!!»

وی با این تدبیر زیرکانه کشور را از جنگی بزرگ نجات داد و تا زمانی‌که ملک خاتون زنده بود سلطان محمود به ایران حمله نکرد. سیده خاتون سی و دو سال بر ایران حکومت کرد و در سن هشتاد سالگی چشم از جهان فرو بست… قبر او در شرق تهران، منطقه دولاب، ضلع شرقی میدان خراسان قرار دارد.

منبع:

-آقاپورمقدم، رضا، زنان نامدار جهان، تهران، راز رضوان،۲۰۰۸ ، ص۸۵۸.

-مستوفی قزوینی، حمدالله. تاریخ برگزیده، به کوشش عبدالحسین نوایی. تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۴، ص ۴۱۹.

– عنصرالمعالی کیکاووس‌بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر بن زیار، قابوس‌نامه، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۵۲، ص ۱۴۶ .

– عباس اقبال آشتیانی، تاریخ مفصل ایران از صدر اسلام تا انقراض قاجاریه، تهران، قیام، ۱۳۴۷، ص ۱۷۸

۱ دیدگاه در “سیده ملک خاتون، نخستین فرمانروا”

  1. سلام. خیلی خوب بود. این خانم قبرش در محله اتابک حوالی میدان خراسان هست.
    یا علی

دیدگاه‌ها بسته شده است.