و خدا زن را آفرید

در گذشته، به زن سرکوفت ناقص بودن می‏زدند و او را مجبور می‏کردند برای کم جلوه کردن نقص خویش، همیشه خود را محتاج مرد و زیر سایه او بداند و سعی کند تا می‏تواند کاری کند که مردها از او راضی باشند و در نتیجه، همواره در کنج‏خانه مانده، از کمال علمی و معنوی محروم شود و بدین روی، خود نیز باور کرده بود که عضو ناقص اجتماع است و خود را مستحق شخصیت و حقوق نمی‏دانست.

اما آن‌چه اسلام در مورد زن می‌گوید، با آنچه که در قدیم و حتی در جوامع انسانی کنونی، در مورد زن مطرح می‌شود کاملا متفاوت است.

اسلام زن را همانند مرد، انسانی بزرگ با شخصیتی مستقل می‏داند که تا اوج ملکوت می‏تواند پرواز کند. اسلام با قرار دادن محور تقوا برای سنجش انسان‏ها، ملاک برتری افراد را نسبت ‏به دیگران، صرفا داشتن تقوای بیش‏تر می‏داند.

خلقت انسان

قرآن خلقت انسان را به هفت مرحله تقسیم می‏کند. «.. به این ترتیب نخستین مرحله، مرحله تراب و خاک است. مرحله دوم، مرحله نطفه که مربوط به همه انسان‏هاست جز آدم و حوا. مرحله سوم، مرحله‏ای است که نطفه تکامل یافته و رشد قابل ملاحظه‏ای نموده و به صورت یک لخته خون بسته در آمده است. پس از این مرحله «مضغه‏» (چیزی شبیه به گوشت جویده) و مرحله ظهور اعضا، مرحله حس و حرکت است که در اینجا چهارمین مرحله را مرحله تولد جنین ذکر می‏کنند و مرحله پنجم را مرحله تکامل قدرت و قوت جنسی که قرآن از آن تعبیر به «بلوغ اشد» کرده است.»

خلقت زن در ادیان آسمانی

کاتولیک‏ها: «روح مرد با روح زن فرق دارد و تنها مریم در میان زنان دارای روح معادل با مردان است و روح بقیه زنان حالت‏بین انسان و حیوان دارد.»

یهودیان: «حوا از آخرین دنده چپ آدم آفریده شده است‏»و نیز در تورات (تحریف شده) آمده است: «خدا گفت: درست نیست آدم تنها بماند لذا حوا را آفرید …»

نظر اسلام در خلقت زن

قرآن کریم در آیات متعددی این موضوع را مطرح کرده است؛ از جمله آیه ۲۱ روم، ۲۷ نحل، ۱۱ شوری، ۴۹ ذاریات، و آیه ۱ سوره نساء. به عنوان نمونه و رعایت اختصار، به تفسیر و توضیح آیه اول سوره نساء پرداخته و نظریات مختلف مفسران و دانشمندان را در این مورد، بررسی می‏نمایم: « یایها الناس اتقوا ربکم الذی خلقکم من نفس واحدة و خلق منها زوجها…»؛ تعدادی از مفسران و دانشمندان اهل تسنن اعتقاد دارند که زن از دنده چپ مرد آفریده شده است. از جمله طبری پس از اینکه در تفسیر خود نظرات مختلف محدثین را در این مورد می‏آورد، به بررسی آن‏ها می‏پردازد. هرچند که در آخر نظر خود را بیان نمی‏دارد، اما آنچه از شواهد به دست می‏آید این است که او هم این نظریه را بیش‏تر قبول دارد و حتی در تاریخ خود (تاریخ طبری) این‏گونه می‏آورد.

مفسران و علمای شیعه نیز همانند علمای اهل تسنن در مسأله خلقت زن، نظرات مختلفی دارند: علامه طبرسی (ره) در تفسیر مجمع البیان نظر مفسران مبنی بر آفریده شدن حوا از ضلعی از اضلاع آدم را مطرح کرده است: «ذهب اکثر المفسرین انها خلقت من ضلع من اضلاع آدم‏»؛ ولی در تفسیر جوامع الجامع نظر خود را بیان داشته و در ذیل آیه اول سوره نساء می‏نویسد، منظور از «خلقکم من نفس واحدة‏»: «فرعکم من اصل واحد و هو نفس آدم ابیکم‏» و منظور از «خلق منها زوجها»: «خلق حواء من ضلع من اضلاعها»است.

علامه طباطبائی (ره) در مورد این آیه در تفسیر «المیزان‏» درباره کلمه «زوج‏» می‏فرمایند: «بنا به گفته راغب، به معنای همسر است‏ یعنی این کلمه در مورد هر دو قرین که یکی نر و دیگری ماده باشد، استعمال می‏شود هم به نر «زوج‏» گفته می‏شود و هم به ماده…»

سپس در مورد خلقت ‏حوا می‏فرمایند: «ظاهر جمله مورد بحث می‏خواهد بیان کند که همسر آدم از نوع خود آدم بود و انسانی بود مثل خود او. و این همه افراد بی شمار از انسان که در سطح کره زمین منتشر شده‏اند همه از دو فرد انسانی مثل هم و شبیه هم منشا گرفته‏اند. بنابراین «من‏» نشویه خواهد بود و عبارت مورد بحث همان نکته‏ای را می‏رساند که آیات زیر در صدد افاده آن است: «و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها»، «و الله جعل لکم من انفسکم ازواجا…» پس این‏که در بعضی تفسیرها آمده که همسر آدم از بدن خودش درست ‏شده صحیح نیست هرچند که در روایاتی آمده، لیکن از خود آیه استفاده نمی‏شود و در آیه چیزی که بر آن دلالت کند وجود ندارد.»

تفسیر نمونه نیز در مورد خلقت زن اظهار می‏دارد که: «خدا آدم را آفرید و سپس همسرش را از باقیمانده گل او خلق کرد»و این جمله که می‏گوید همسر آدم از او آفریده شد، بعضی مفسرین از این تعبیر چنین فهمیده‏اند که همسر آدم (حوا) از بدن آدم آفریده شده و پاره‏ای از روایات غیر معتبر را که می‏گوید حوا از یکی از دنده‏های آدم آفریده شده، شاهد بر آن گرفته‏اند… این سخن بی‏اساس است و از بعضی روایات اسرائیلی گرفته شده و هماهنگ با مطالبی است که در فصل دوم از سفر تکوین تورات تحریف شده آمده است. و از این گذشته بر خلاف شاهد و حس می‏باشد؛ زیرا طبق این نظر که حوا از یکی از دنده‏های آدم آفریده شده، باید مردان در طرف چپ، یک دنده کم‏تر داشته باشند در حالی که می‏دانیم هیچ تفاوتی میان تعداد دنده‏های مرد و زن وجود ندارد؛ و این تفاوت یک افسانه بیش نیست.

ولی با توجه به سایر آیات قرآن، هرگونه ابهامی از تفسیر این آیه برداشته می‏شود و معلوم‏ می‏شود منظور از آن این است که خداوند همسر او را از جنس او آفرید: «… جعل لکم من انفسکم ازواجا» ؛ خداوند همسران شما را از جنس شما قرار داد (نه از اعضای بدن شما). و طبق روایتی که از امام باقر(ع) در تفسیر «عیاشی‏» نقل شده است، آفریده شدن حوا از یکی از دنده‏های آدم شدیدا تکذیب شده و تصریح شده که حوا از باقیمانده گل آدم آفریده شده است.»

«علاقه‌مندان برای دریافت اطلاعات بیشتر و آشنایی با منابع تحقیق، با چارقد تماس حاصل فرمایند.»