آیین‌نامه‌ی ۲۳ ساله‌ای که فراموش شد!

شاید وقتی که پشت تریبون‌های نمازجمعه و در همایش‌های بین‌المللی و داخلی ِ «عفاف و حجاب» از بی‌قانونی در امر بدحجابی در دانشگاه‌ها شکوه‌ می‌کنند، ندانند و یا فراموش کرده باشند که در مرداد ۱۳۶۶ آیین‌نامه‌ی حفظ حدود آداب اسلامی در دانشگاه‌ها از سوی شورای عالی فرهنگی تصویب و ابلاغ شد که مسئولیت اجرای آن هم بعهده‌ی رؤسای دانشگاه‌ها گذاشته‌ شد. در ابتدای همایش «بانوی عفاف» متوجه شدم یکی از مهمانهای درجمع، رییس دانشکده‌ی قدسیه‌ی شهرستان ساری می‌باشد. اخلاق خبرنگاری حکم کرد که فرصت را غنیمت بشمارم و رایزنی برای قبول این گفت‌وگو را شروع کنم. به نتیجه رسید. با خانم خادم‌لو؛ رییس دانشکده‌ی قدسیه‌ی شهرستان ساری در مورد اقداماتی نظیر تنبیه و تذکر در دانشگاه‌ها که براساس آیین‌نامه‌ی سال ۶۶ باید آخرین اقدامات مواجهه با بدحجابی باشد بدون درنظرگرفتن سلیقه‌ها به گفت‌و گو نشستیم.

طبق گفته وزیر علوم: «درزمینه ی حجاب وعفاف قانون وجود دارد و مشکل در عدم اجرای آن است». به نظر شما مشکلات اجرایی درعدم تحقق طرح حجاب وعفاف در دانشگاهها چیست ؟

بله همانطوریکه درسوال شما مطرح شده متاسفانه مشکل ما درعدم اجرای قانون است. دولت های مختلفی که درطول این چند دهه استقراریافته اند سیاستگذاری های مختلفی نیز به اجرا گذاشته اند.غافل ازاینکه ما دارای مکتب ودینی غنی می باشیم که دولت ها موظف به اجرای احکام آن میاشند ونباید احکام دینی را دستخوش ایدئولوژی غلط سیاسی خود قراردهند. دراین چند دهه هرکدام از دولت ها بنا بر سیاستگذاری هایی که نموده اند درارتباط با این بخشنامه برخورد کرده اند. شدت و ضعف در اجرای این قانون ، همگان را دچار سردرگمی نموده است. بحث عفاف و حجاب مردان و زنان به خود افراد محدود نمی شود. بلکه یک امر اجتماعی است که دولت و جامعه باید در آن دخالت کنند . یکی از وظایف اساسی دولت اسلامی اجرای قانون امر به معروف و نهی از منکر است. البته برای تحقق این اصل مهم دینی می بایست نهاد های بسیاری به صورت مشترک وارد عرصه گردند و با یک فهم درست از عفاف و حجاب و یک نظارت صحیح بتوان این قانون دینی و اجتماعی را به اجراء درآورد.

تأکید میکنم که حجاب یکی از واجبات مهم دین ماست که در تقویت نهاد خانواده نقش بسزایی دارد. اما روسای دانشگاه به جهت همسویی با دولت های گذشته تحت تاثیر سیاستگذاری آنها بوده و لذا جهان بینی های حاکم براین دولت ها اعم از دولت توسعه و اصلاح طلب سبب شدت و ضعف در برخورد با این آیین نامه بوده است. در حالی که جهان بینی حاکم بر کشور ما جهان بینی اسلامی است و دولت ها می بایست در جهت استقرار جهان بینی اسلامی تلاش نمایند که حجاب یکی از مسلمات آن می باشد.

در همین رابطه بنظر شما چه سیاستی باید حاکم شود تا هر دانشگاهی رویکردی متفاوت نداشته باشد؟

بحث عفاف و حجاب مردان و زنان در جامعه فقط محدود به دانشگاه ها نمی شود. لذا باید با یک سیاستگذاری دقیق که همه نهادهای درگیر مجری آن سیاست باشند بتوان این قانون را اجرایی کرد لذا مجریان باید حیطه وظایف خود را بشناسند . دولت ، مجلس و دانشگاهها ، آموزش و پرورش ، وزارت بازگانی ، نهادهای فرهنگی دیگر مانند رسانه ها خصوصاً رادیو و تلویزیون می بایست همه با هم مجری یک سیاست باشند. اما با حدودی که برای آنها تعریف می شود، تا بدینوسیله هیچکدام از این نهادها نتوانند در طول مسیر همدیگر اختلال ایجاد نمایند. کم کاری هر کدام از این نهادها باعث مختل شدن وظایف ارگان دیگر می شود. لذا در دانشگاه ها باید مجریان امر به معروف و نهی از منکر آموزش ببینند تا بتوانند با یک رفتار متین و شایسته افراد را راهنمایی نمایند و کسانی را که قابل راهنمایی نیستند از طریق قانون بتوان با آنان برخورد نمود.

آیا با طرح تک جنسیتی شدن دانشگاه ها موافقید؟ یا به نظر شما کافی است که در دانشگاه های فعلی فضای اسلامی حاکم شود؟

آنچه که به نظر من شایسته تر است تک جنسیتی نمودن دانشگاه هاست. زیرا در یک فضای مناسب بدورازفشارهای روانی حضور دوجنس متفاوت استعداد و توانمندی های افراد بهتر شکوفا می شود و لذا آرامش روانی بیشتری بر دانشجویان حاکم خواهد شد.
اما با توجه به اینکه زنان در تمام عرصه های اجتماعی حضور فعالانه دارند و با توجه به حجم جمعیت کشور و عدم برنامه ریزی از قبل باید فعلاً به فکر دانشگاه های موجود باشیم . لذا باید بستر حضور آگاهانه زن با حفظ حرمت و کرامت در اجتماع فراهم شود و ما باید در دانشگاه ها محیط مناسبی را برای حضور زنان و مردان جامعه مهیا نماییم. علاوه بر اطلاع رسانی های فرهنگی که وظیفه رسانه و فعالین فرهنگی می باشد می بایست قوانین هم به درستی و با قوت در این مکان ها به اجرا درآید.

به نظر شما چه برنامه های بازدارنده ای در رابطه با رفع بدحجابی در دانشگاه ها می شود انجام داد؟

بحث عفاف و حجاب یک بحث فرهنگی است. لذا باید نرم با آن برخورد نمود. همانگونه که در سئوالات قبل پاسخ داده شد باید امر به معروف و نهی از منکر در جامعه نهادینه گردد. در ضمن باید برای اجرای امر به معروف و نهی از منکر افراد مجری آموزش های لازم را ببینند. کسانی که سِبقه فرهنگی دارند بتوانند با آرامش و طمانینه به دانشجویان تذکر دهند و آنان را ملزم به رعایت پوشش صحیح نمایند و در صورت مقاومت ، با اجرای قانون با آنان برخورد گردد. در ضمن باید با تبیین فلسفه ی حجاب و عفاف و تحکیم دین باوری و تقویت پایه های اعتقادی به ابهامات و پرسش های جوانان در زمینه ی عفاف و حجاب پاسخ داده شود تا آنان با مضرات و پیامد های سوء بدحجابی آشنا گردند.

آیا این برخورد های انضباطی می تواند پایدار بماند و حجاب را فرهنگ سازی کند؟

اگر منظورتان از برخورد های انضباطی بَعد از تذکرات پی در پی می باشد که عین اجرای قانون است. زیرا بحث عفاف و حجاب یک بحث اجتماعی نیز می باشد لذا باید با متخلفین از قانون برخورد نمود. اما همانگونه که در سئوال قبل پاسخ دادم چون بحث عفاف و حجاب یک بحث فرهنگی است نمی توان با اجبار و برخورد آن را نهادینه نمود. بلکه ابتدا باید آموزش ها و آگاهی های لازم به دانشجویان داده شود و آنها از عواقب رعایت ننمودن این قوانین آگاه باشند زیرا عدم رعایت عفاف و حجاب سبب تضعیف خانواده می شود. پس برای اینکه رعایت عفاف و حجاب پایدار بماند باید پایه های دینی و اعتقادی جوانان تقویت گردد لذا تواماً نیاز به راهکارهای فرهنگی نیز می باشد