[ms 1]
اعتیاد و گرایش به مواد دخانی یکی از مواردی است که به عنوان یکی از معضلات اجتماعی در کشورهای در حال توسعه مطرح می‌شود. کشور ایران نیز به شکل جدی با این معضل دست و پنجه نرم می‌کند. نکته دیگر در باب اعتیاد، تاثیر مستقیم آن بر سایر معضلات اجتماعی نظیر افزایش طلاق، بیماری‌های مختلف و غیره است که برای جامعه مشکلات بسیار جدی را به بار می‌آورد.
اعتیاد و گرایش به مواد دخانی به شکل بسیار جدی جامعه جوان کشور ما را تهدید می‌کند به گونه‌ای که آمار رسمی از کاهش سن اعتیاد و گرایش به مواد دخانی در ایران خبر می‌دهد. اما موردی که در این بحث کمتر بدان پرداخته می‌شود و اثرات مخرب آن به مراتب بیش از اعتیاد مردان در سطح جامعه است، اعتیاد و گرایش به مواد دخانی در میان زنان و دختران است که آمارها از افزایش آن حکایت می‌کند؛ برای نمونه می‌توانید دو خبر زیر را ببینید: اعتیاد زنان به مواد مخدر در تهران رو به افزایش است و شیوع مصرف قلیان بین دختران جوان؛ خانواده‌ها حساس نیستند…
ساختار فیزیکی زنان و دختران، آنها را آسیب‌پذیرتر از مردان می‌کند. همچنین این مواد در دختران و زنان، بر جنین و فرزندان آنان اثرات شدیدتری می‌گذارد و این بدان معنی است که یک زن یا دختر علاوه بر اینکه خود را در معرض خطر قرار می‌دهد، بر نسل بعدی جامعه نیز اثرات مخرب می‌گذارد که این به معنی نابودی نسل‌های بعدی جامعه است.
آسیب‌شناسی این موضوع از جهات مختلفی قابل بررسی و ملاحظه است که در این نوشته به برخی از آنها می‌پردازیم.
۱. آموزش و پیشگیری:
متاسفانه به مانند بسیاری از معضلات اجتماعی دیگر موجود در کشور که نقش عدم وجود آموزش به شدت در آن به چشم می‌خورد، در این موضوع نیز به طور جدی نادیده گرفته شده و متاسفانه بسیاری از دختران و زنان ما با عدم آگاهی به مصرف این مواد روی می‌آورند. همچنین باورهای غلط درباره مواد مخدر به خصوص مواد مخدر صنعتی جدید، مساله را دشوارتر و حساس‌تر می‌نماید.
لذا ضروری است این مساله جزء برنامه‌های اصلی مدارس، آموزش عالی و رسانه‌ها قرار گیرد تا از سرعت رشد گرایش به مواد دخانی کاسته شود.
۲. مشکلات خانوادگی و فشار سرپرستان معتاد:
بخش دیگری از این طیف به دلیل مشکلات اقتصادی و در حقیقت برای رهایی از آنها به این امر روی می‌آورند. همچنین گاهی اوقات گرایش پدر یا سرپرست معتاد به مواد مخدر، سبب اعتیاد دختران و زنان در خانواده می‌شود.
در این مورد سازمان بهزیستی و سایر مراجع ذی‌صلاح باید اقدام به حمایت و رفع مشکلات این خانواده‌ها کنند.
۳. سهل‌الوصول بودن و دسترسی به مواد مخدر جدید:
متاسفانه با پیشرفت عصر تکنولوژی، مواد مخدر نیز از این موضوع در امان نمانده است و ورود مواد مخدر جدید و دسترسی آسان آنها برای افراد به خصوص در خوابگاه‌های دخترانه و محلات و سطح شهرها موجب شده افزایش ناخواسته مصرف به وجود آید.
۴. کمتر بودن مراکز ترک دختران و زنان:
در زمینه ترک اعتیاد متاسفانه به مانند بسیاری از موارد دیگر، کمپین‌ها و مراکز بسیار محدودتری برای دختران و زنان در مقایسه با مردان وجود دارد که این موضوع باید به شدت مورد توجه قرار گیرد؛ در غیر اینصورت حتی اگر زن یا دختری تمایل به ترک داشته باشد، موفق به این کار نمی‌شود.
قلیان، دودی در حال گسترش میان دختران
در میان مواد دخانی اگرچه در کشور ما شاید رویکرد به سیگار در میان زنان به دلیل فضای فرهنگی کشور چندان رایج نباشد اما بدلیل همان باورهای غلط درباره بی‌خطر بودن قلیان، مصرف روز به روز بیشتر این ماده دخانی که براساس تحقیقات ضرر آن بسیار بیشتر از سیگار است، در میان دختران و زنان ما مشاهده می‌شود.
درباره این موضوع که قابل لمس‌تر نیز هست، علاوه بر مواردی نظیر آموزش و سهل‌الوصول بودن و سایر موارد دیگر، یک مورد دیگر بسیار موثر نیز باید مورد توجه قرار گیرد و آن هم کمبود امکانات تفریحی، فرهنگی و ورزشی در کشور است.
متاسفانه در کشور ما به دلایل مختلف از جمله سنت‌های غلط و فرهنگ‌های ناصحیح و همچنین مباحث بودجه‌ای و عدم برنامه‌ریزی مناسب، توجه چندان کافی به بحث تفریحات سالم نمی‌شود که در این باره دختران به مراتب با محدودیت بسیار بیشتری مواجه هستند، و در نتیجه نبود این امکانات برای تفریحات سالم در کنار عدم آموزش، سبب گرایش به سوی تفریحات ناسالم از جمله قهوه‌خانه و استفاده از مواد دخانی به ویژه قلیان شده است که آسیب‌های جدی را برای آینده جامعه در پی خواهد داشت.
در همین راستا نیز به جاست که مسئولین ما به جای افزایش قوانین ممنوعیتی و محدودکننده برای دختران که عملا عدم کارآیی آنها به اثبات رسیده است، به مساله پیشگیری و آموزش و همچنین افزایش امکانات تفریحی بپردازند تا هر چه سریعتر از شعله‌ور شدن این آتش زیر خاکستر جلوگیری نمایند.