وقتی در جمع دوستانم بودم موضوعی ذهنم را به خود مشغول کرد. در میان گفتگو ها متوجه این نکته شدم که دوستانم به دنبال علت و معلول حجاب می گردند که آیا حجاب دارای علت و معلول خاصی است یا نه. با این ذهنیت و
بحثی که هر جا قدم می گذاریم دغدغه اصلی خیلی از اقشار مختلف جامعه به شما می رود و هر کدام به نوعی به آن می پردازند، انگیزه ایی شد برای اینکه گذری در شرق گیلان (لاهیجان) داشته باشیم
قبل از اینکه وارد بحث اصلی بشویم. برای یافتن مفهوم درستی از بد حجابی چه بهتر است که مروری بر معنی و مفهوم حجاب داشته باشیم. که حجاب در لغت به معنای پوشش است و زن محجبه یعنی زنی که به گونه ای خود را پوشانیده است.
آنچه میان دو چیز حائل شود نیز حجاب نامیده می شود، همچنان که در کلام خداوند آمده است: «ومن بیننا و بینک حجاب» و بین ما و شما فاصله ای وجود دارد.
استاد مطهری در این مورد فرمود: زینت های زن دو نوع است؛ یکی زینتی که آشکار است، نوع دیگر زینتی که مخفی است، مگر آنکه زن به عمد و قصد بخواهد آن را آشکار کند. پوشاندن زینت اول جایز نیست، اما پوشاندن زینت دوم واجب است.
از دیدگاه اسلام حجاب همچنین سبب تحکیم روابط افراد خانواده و بر قراری صمیمیت و همچنین موجب حفظ سلامتی اجتماع می شود و آرامش روانی در برابر هیجانات و التهابات بنیان ساز ایجاد می کند.
حجاب و نقش آن در استحکام خانواده از جمله اهداف متعالی اسلام است که باید در کانون خانواده ایجاد شود ، به طوری که در این فضای صمیمی خداوند زن را عامل تسکین و آرامش روانی و پیوند در خانواده معرفی می کند.
حجاب پوششی است که مردم را در برابر تهاجمات بیرونی محفوظ می دارد. جامعه ای که فرهنگ پوشش در آن حاکم نباشد و برهنگی در آن رایج باشد، خانواده و کل جامعه را رو به نابودی می کشاند.
این مهم در جامعه ما که رکن اصلی آن جمهوری اسلامی و دین مبین است نیز از جایگاهی مهم برخوردار بوده و همواره بر ضرورت رعایت آن تأکید شده است.
اما در سال های اخیر و به دلیل برخی گسست های فرهنگی و هجوم غرب به مغز فرهنگی جامعه اسلامی ما، در برداشت از معنی حجاب و چگونگی اجرای آن دو گانگی های بسیاری را به وجود آورده به طوری که مسؤولان مجبور به اجرای طرح هایی همچون مبارزه با بدحجابی شدند.
حال با در نظر گرفتن این دغدغه با این ذهنیت آیا در این باب حقوق شهروندی می تواند سطحی برای محدود کردن این موضوع باشد یا در عرف حقوق شهروندی محدودتر می شود و جامعه امروز باید در کجای تفکر یک جوان ایرانی قرار بگیرد!
جوانان به این موضوع چگونه می نگرند با چه دید و عرفی؟ اینها سئوالاتی بود که قلم بر کاغذ نقش بست اما به دنبال جواب قانع کننده ایی بود.
مسلما کسی از بد حجابی استقبال نمی کند بلکه همه کشوری را دوست دارند که در آن به آرامش برسند.
آیا هنوز جامعه ما به آن بلوغ فکری نرسیده است که خانواده ها هدایت گرهای خوبی برای جوانان باشند؟!
بازار های مد نمی دانند باید برای جوانان چه چیزهایی تولید کنند تا شخصیت شان خرد نشود و دچار لج و لج بازی نشوند..
زیرا جوانان الگوپذیرهای خوبی هستند . اگر به یک گل با نوازش وآرامش رسیدگی شود بیشتر پربار می شود. جوانان جامعه ما هم همانند گلی هستند که نیاز به پربار بودن دارند!
در واقع برای توسعه فرهنگی و ارشادی باید نقش رسانه ها را بی تاثیر ندانست که در پیشبرد اهداف اصلی حجاب نقش بسزایی خواهند داشت.
حال با در نظر گرفتن این دغدغه که در حال حاضر یک معضل در جامعه شناخته شده است نظرات و دید گاه های شهروندان لاهیجی را در این باره با هم مرور می کنیم.
سحر۲۲ ساله که در حال تحصیل است در جواب سئوال ما می گوید: من مخالف بد حجابی هستم ولی با بگیربگیرهای اخیر هم مخالف ام. به نظر من باید پایه رو محکم کرد نه اینکه ساختمون اصلی ساخته شده است بعد دنبال ایراد بود و اینکه از مردم چیزهایی رو می خوایم که خودمون رعایت نمی کنیم. چون جامعه آئینه مردم ست به خصوص برای جوانان.
چرا جوانان ما باید جذب رسانه های خارجی بشوند و در بیشتر موارد الگو اصلی خود را در رسانه های خارجی جستجو کنند . جوان دنبال شادی ست. پس باید شادی را در رسانه های خودمان جستجو کنیم!!
سارا ۲۵ ساله که کارهای ترجمه شرکتی را انجام می دهد معتقد است: اولا ما بچه نیستیم که یکی بالای سر ما وایسه بگه اینو بپوش. گرچه من مخالف پوشش اسلامی نیستم اما نه اینجوری که می خوان ظلاهر جامعه اسلامی باشه هر کس تو هر لباسی باشه بخواد می تواند هر کاری کند. ما باید شخصیت های قوی رو پرورش بدیم! به قول رئیس جمهور محترم آیا مشکل ما این است؟!
ما مشکلات زیادتری داریم، مثل مشکلات اقتصادی که سر لوحه اصلی این اتفاقات هست..
رویا ۲۷ ساله که فارق التحصیل مدیریت است می گوید: من مخالف ام به نظر من اجبار بی فایده است. باید جایش لباس های عرفی درعین حال جذاب رو رواج بدن تا مورد تایید جوانان باشد تا حس تنوع طلبی شون ارضا بشه. بیکاری و بطالت هم خیلی بی تأثیر نیست. جوانان ما بیکار هستند و تفریح خاصی ندارند برای همین در بیشتر موارد به پوشش پناه می برند و خلاء های نهفته و استعداد هایی که نمی تونند پرورش بدن رو در زیر حجاب نمایان می کنند با پوششی که دوست دارند اگه بازار کار فراهم می شد وقت شون رو به بطالت صرف نمی کردن و در کوچه پس کوچه ها بی انگیزه قدم نمی زدن .
مونا ۲۴ ساله نقاش در ادامه حرف های رویا متذکر می شود به نظر من هم اجبار و خشونت در هیچ زمینه ایی نتیجه مطلوب ندارد انسان یک موجود آزاده پس باید این اجازه رو بهش بدیم که براساس منطق خودش راه درست رو انتخاب کنه نه براساس ترس و استرس. مردم ما به اندازه کافی دغدغه زیادیی دارند.
خانمی ۴۰ ساله شاغل در خصوص جواب سئوال ما معتقد است : ریشه بدحجابی را باید پیدا کرد. و من به عنوان یک زن اعتقاد دارم به اینکه اگر من بخواهم یک ایمان قوی داشته باشم نیاز به ایزوله ندارم که من پاک بمونم ایمانم حامی منه و در همه جای دنیا می تواند من را محافظت کند در مقابل همه مسایل بیرونی که می تواند برای من به وجود بیاید. معضل اجتماعی ما فقط حجاب نیست. اعتیاد که اولش فقر است. فقر باعث اعتیاد می شود و به همین ترتیب فقر اقتصادی فقر فرهنگی را با خودش به همراه دارد.
سعیده لیسانس حسابداری ۲۳ ساله: من از شرایط کنونی ناراضی ام. استرس آوره آدم احساس امنیت آزادی نمی کند. حتی وقتی رعایت هم می کنی باز می ترسی که الان مثل مجرم ها می گیرنت. من شب ها کابوس می بینم!
رضا که در یکی از فروشگاه های لباس در حال فروشنده گی بود در پاسخ سئوال ما گفت:دقیقا نمی دونم چی بگم شاید بعضی ها واقعا لایق گرفتن باشند نه همه!
اما ما نیز باید در آمدی داشته باشیم. همین جوری مشکل اقتصادی داریم هرچیزی که بازار مد کند ما هم مجبوریم برای فروش بیاریم.
یک کارشناس حقوق نیز می گوید: به نظر من هر کس باید این آزادی را داشته باشد که در غیر مرکز دولتی هر چی می خواهد بپوشد. قانون تعیین پوشش مربوط به ورود در ادارات دولتی در همه جای دنیا حرف اول را می زند .. اما در بیرون از ادارت مردم هر نوع پوششی رو می توانند داشته باشند. اما در ایران باید در حد عرف رعایت بشود به خصوص در خیابان ها …
نادیا ۲۸ ساله وقتی ازش می پرسیم که در این باره چه نظری داری با پرخاش و تندی می گوید: لطفا یکی حجاب را برای من تعریف کند بعد درباره علت و معلول بودنش با هم صحبت می کنیم.
محمد ۲۷ که مهندس ساختمان است در این رابطه می گوید: من کاملا با این بگیر و ببند ها مخالفم چون معتقدم حتی توی دین هم به آزادی های فردی تاکید شده. گفته شده هر فرد باید بره و با آزادی اسلام رو قبول کنه.
از طرفی بی حجابی باعث یک سری مشکلات شده :اولیش ایجاد مزاحمت برای خود خانم ها است. علت اش هم اینه که پسر ها و مردهای ما که اکثرا به غیر از مادرشون هیچ زن دیگری رو بی حجاب ندیدن، نمی توانند جلوی خودشون رو بگیرند و تفکرات عجیب رو به ذهنشون راه ندن.
راه حل مشکل هم فقط آموزش هایی هستش که شاید از دوران دبستان اگر می گرفتند الان خیلی از مشکلات ما حل بود . متاسفانه از وقتی که دختری به ۹ سالگی می رسد، اون رو از همه پسر های اطرافش جدا می کنند و تا زمانیکه ازدواج نکند هیچ مرد دیگه ای رو نزدیک خودش نمی بیند.
دومیش مشکلات روحی برای مرد ها است. خیلی از مردها و پسر ها وقتی که یه دختر آرایش کرده رو توی خیابون می بینند یاد عقده هاشون می افتند. یک دسته ایجاد مزاحمت می کنند و دسته دوم هم می ریزند توی خودشون. این باعث می شود عقده روی عقده ایجاد بشود. در نهایت یه خفاش شب بیرون میاد که یک منطقه ای رو ( مثل شهرک غرب تهران ) توی وحشت خودش فرو می بره. از این نمونه ها زیاد داریم.
برای درک بهتر حرفم فیلم ( کتاب ) سکوت بره ها رو مثال میزنم. مردی که عاشق دختر سناتوری شده بود، چون دختر بهش کم محلی کرد، به راه افتاد و همه دخترانی که هم شکل و هم هیکل دختر سناتور بودند رو به قتل رسوند.
به نظر شخصی من آزادی حجاب باید در کنار آموزش در روابط درست باشه. به دختر ها پسر ها یاد داده بشود که چطور باید با جنس مخالف رفتار بکنند. متاسفانه دختر های ایرانی برای اینکه جذاب تر به نظر بیان، دست به هر نوع آرایش و لباسی می زنند. چند وقت پیش دامن لی مد شده بود، این مد مشخص کننده زنان خیابانی در هلند بود. حالا چرا این طوری شده بود؟ برای اینکه یکی از مهم ترین نیاز های جوانان رو ندیده گرفتیم » نیاز به اظهار وجود «.
یکی می یاد المپیاد برنده می شه، یکی قهرمان فوتبال میشه و یکی هم با شکل لباس و ظاهرش، خودش رو نشون میده
در میان این نظرات سعی کردیم نظرات مسئولین محترم شهر را هم جویا شویم اما متاسفانه در این گرمای تابستان و رفت آمد های مکرر تنها موفق شدیم نظر رئیس محترم اداره ارشاد رضا جهانی را جویا شویم
وقتی وارد دفترشان شدیم با کمی نگرانی که شاید با این همه تلاش بی پاسخ بر گردیم اما با استقبال خیلی خوبی روبرو شدیم و این قوتی شد برای ادامه دادن این گزارش. نظرات رئیس اداره ارشاد لاهیجان را با هم در لابه لای نظرات شهروندان لاهیجی مرور می کنیم
رضا جهانی درباره حجاب در طی گزارشی با ماهنامه بام سبز در ادامه این بحث ها گفتند:
انسان موجودی دو بعدی ست با بعد الهی یا انسانی یا حیوانی ست. در صورتیکه تلاش بکند اون برنامه ریزی صحیح در زندگی اش در جهت انسان شدن تحقق پیدا کند در مسیر انسانیت و فطرت و سرشت الهی خود پیش خواهد رفت و گرنه در مسیر حیوانیت و خواسته های شیطانی حرکت خواهد کرد. به عقیده من پوشش اسلامی می بایست دو مشخصه بارز داشته باشد
که به علت های مختلف ۱: حدود شرعی مذکور در رساله های علمیه لحاظ شود. ۲: با خودنمایی و جلب نظر نگاه نامحرم همراه نباشد می تواند تحقق یابد.
که این موضوع در سال های اخیر به عللی که اشاره می شود کمتر مورد توجه قرار گرفته که به مهمترین آنها اشاره می کنم
برداشت غلط از آزادی، ضعف اعتقادی، غرب زده گی، همسریابی، وجود گردشگران، وجود اقلیت های مذهبی.
که به چند مورد آن می پردازم:
همسر یابی : وقتی آمار های کذایی و غیر واقعی در خصوص دختران ۲ برابر بیشتر از پسر ها هست متاسفانه این فکر در میان برخی از کسانی که از ایمان قوی برخوردار نبوده شکل می گیرد که در این بازار آشفته باید عجله کنم این باعث می شود که دختران پوشش مناسبی نداشته باشند. البته این یکی از علل می تواند باشد.
برداشت غلط از آزادی: تفسیر غلطی که در جوامع غربی به وسیله وابستگان داخلی آنان ارائه شد پدیده بدحجابی و غرب زده گی از خطرناک ترین انحرافاتی است که در جامعه اسلامی راه یافت و این تاثیر پذیری بازتاب اش در جامعه رخ می دهد چون آنان از جهت علمی و مادی پیشرفت کردن پس تمام کارهای آنان از جمله بی حجابی نشانه ترقی است متاسفانه این تفکر هنوز هم در فکر عده ایی وجود دارد که بی حجابی را نشانه متمدن بودن می دانند.
عده ایی هم به دنبال شخصیت کاذب هستند عده ایی از اغشار کم درآمد که بر اثر عوامل مختلف از روستاها یا شهر های کوچک به شهر های بزرگ هجرت کرده اند با تمام فقر مادی که دارند برای اثبات پیشرفت خویش نسبت به کسانیکه در محل های اولیه زندگی خود مانده اند با بد حجاب شدن شخصیت کاذب خود را به رخ آشنایان قبلی خود می کشند.
البته این ها گوشه ایی از این معضلات می تواند باشد بحث درباره حجاب و بدحجابی زیاد است. که باید در فرصت بیشتری به ان پرداخته شود.
در ادامه صحبت ها یک روانشناس و مدرس درباره حجاب می گوید: بد حجابی موجود در جامعه یکی از عوامل تهدید کننده خانواده می تواند باشد. او معتقد بود بدحجابی و بی حجابی مسیر تامین نیاز های خانواده را منحرف می کند به این صورت که باعث تامین نیازهای زوجین در بیرون خانواده می شود و این امر موجبات تزلزل خانواده را فراهم می کند
فرحناز لیسانس حسابداریی ۲۶ ساله که در این گرمای تابستان که از محل کار به خانه می رفت همان طور که چادرش رو جمع جور می کرد در پاسخ سئوال ما گفت: من چادر رو دوست دارم. نه مادرم اصراری بر چادر گذاشتن من داشت نه پدرم. مادرم خانه دارست و پدرم شغل آزاد دارد. هیچ وقت یادم نمی یاد که به من گفته باشند چی باید بپوشی یا چادر باید بذاریی. ما ۵ تا خواهر هم هستیم! پدر و مادرم همه ما رو آزاد گذاشتند.
در ادامه حر ف هایش ازش می پرسیم که جوانان زیادی هم آزاد هستند ولی وقتی ازشون سئوال می کنی که آزادی چیست بر خلاف شما نظر دارند چطور شما معنی آزادی رو اینجوری درک کردین و اونها یه تصویر دیگه ایی از آزادی دارند؟
با لبخندی در ادامه حرف هام گفت: چون خانواده ام در کودکی آزادی رو برایم تعریف کردن تمام مسیرها رو برام توصیف کردن و در نهایت به من این اجازه رو دادند تا انتخاب کنم.
چادر حجاب کامل است اما کسی هم چادر نذاره دلیل بر بی حجابی نیست! اگه اینطور باشد پس باید گفت پرستارها بی حجاب هستند!
باید اینم در نظر گرفت نوع پوشش هر شخصی در موقعیت های مختلف فرق دارد. هر کس باید در حد عرف حجاب رو رعایت کند حالا حتی اگه چادر نذارد. من اگه خارج از کشور بروم چادرم رو بر می دارم اما با پوشش کاملا اسلامی می مونم، چون وقتی اونجا برم چادر بذارم همه توجه ها به من می شود ولی وقتی پوشش اسلامی مثلا مانتو مناسب بپوشم و هم دین خودم رو رعایت کنم هم قانون اون کشور رو مشکلی نمی بینم. چون موقعیت ام اقتضاء می کند.
من الان مانتو با پوشش کامل پوشیدم یعنی اگه چادر هم نذارم پوشش ام را دارم. الان چادرم را بر می دارم و ادامه راه رو بی چادر می رم که دلیلی بشه که هر کس چادر می ذاره دلیل بر محدودیت نیست وقتی کسی پوشش عرف رو رعایت کند حتما ملاک بر چادر نیست که بیشتر جوون ها تا می گی حجاب، فکرشون می ره سراغ چادر !
نسترن فارغ التحصیل در حالیکه دبیر یکی از دبیرستان ها است: حجاب رو یک نوع ارزش می داند و از اینکه چادر می ذارد خوشحال است و معتقده است چادر باعث امنیت خاصی برایش در جامعه شده. اگه چادر نداشت اکنون به موقعیتی که در حال حاضر دارد نمی رسید.
وقتی نزدیک مسجد شدیم تصمیم گرفتیم از یکی از خانم هایی که برای نماز ظهر به مسجد می رود هم سئوالی کنیم: خانمی که فکر می کنم حدودا ۴۷ ساله به نظر می رسید، حجاب راعفت، زیبایی و ایمان زن ذکر کرد و معتقد بود که ارزش زن در حجاب خلاصه شده و زینت زن است و در ادامه حر ف هایش این را تاکید کرد که حجاب سفارش دین و ایمان و عفت است و در حجاب هیچ اجباری نیست.
امین ۲۹ ساله و دارای شغل آزاد ست گفت: خوب حجاب یه ارزش است. هر فردی در هر کشوری که زندگی می کند باید قوانین آن کشور را رعایت کند. به خصوص جامعه ما که جامعه اسلامی ست. پس ما موظف هستیم ارکان جامعه خودمون رو رعایت کنیم.
یکی از پزشک های شهر حجاب را یک اصل می دانست و معتقد بود ماهواره نقش بسزایی در گمراه کردن جوانان ایرانی دارد رسانه ها باید در ایران نیازهای یک جوان رو بر طرف کنند تا رسانه های خارجی نتوانند جوانان را جذب خود کنند. و زن را به عنوان یک نقش ابزاری نشان دهند !
مریم دختری که در آزمایشگاه کار می کند معتقد بود: ما بزرگ شدیم خودمون می دونیم چه پوششی داشته باشیم. تو این گرمای تابستان چرا ما باید همش رنگ تیره بپوشیم تا یک رنگ روشن می پوشیم باید کلی بترسیم. خدا زیبا است و زیبایی را دوست دارد ما هم زیبایی را دوست داریم ما دلمون به چی باید خوش باشد . یه رنگ شاد هم نپوشیم. تنها دلخوشی ما رنگ شاد است که اونم اگه بپوشی باید بترسی. پس منه جوون چه کنم، برم معتاد بشم بهتره …
این ها گزیده ایی از نظرات مردم شهر بود در پاسخ به این پرسش چرا حجاب چرا بی حجابی؟! که حجاب چه نقشی می تواند در زندگی روزمره ما داشته باشد و چه جایگاهی برای فرد فرد جامعه. امیدواریم که با فرهنگ سازی درست و کمک از رسانه ها بتوانیم به این اوضاع نابسامان، سامان بدهیم.
با نظرهای گفته شده در مورد حجاب مخالفم. چرا حجاب رو امنیت برای زنان می بینید؟!!! این حتی اگه قابل بحث هم باشه، یه موضوع فرعی و نه چندان مهمه. چرا نمیگید حجاب تویه جامعه اسلامی برای این واجبه که برای مردان جامعه امنیت خاطر میاره. چرا نمیگید مخالف ارتقاء سطح ایمان جامعه است….