این روزها، از شنیدن اعتیاد یک مرد آنقدر متأثر نمی شویم تا از شنیدن اعتیاد یک زن و یا یک مادر!
اگر پسری معتاد شود، هزار راه برای ترک او به ذهن خانواده اش متبادر می شود، از بستن به تخت گرفته تا رفتن به کمپ های شبانه روزی و مراکز درمانی؛ و گاه اگر ساده دل باشند، یا به فکر اشتغال وی می افتند و یا ازدواجش و این دو راه را وسیله ای می دانند برای ترک خودبخودی اعتیاد پسرشان.
اما اگر زن یا دختری معتاد شود، خانواده، دوستان و همکاران و اهل محل به جای ترک اعتیاد وی، به ترک خود او تا ابد می اندیشند. گویی برچسب اعتیاد تا همیشه بر پیشانی زن معتاد خواهد ماند.
چندی پیش اما، خبر احداث کمپ های شبانه روزی برای زنان و دختران معتاد، بارقه امیدی را در دلهایمان روشن کرد. به همین منظور با دکتر فرهاد اقطار مدیر مداخله و بازتوانی سازمان بهزیستی کشور و مدیر کل سابق دفتر پیشگیری و امور اعتیاد این سازمان به گفتگو نشستیم.
۱ ) از آنجایی که بخش عمده ای از مخاطبین ما دختران و زنان جوان هستند، عوامل اعتیاد در این گروه را شرح داده و بگویید دختران و زنان چطور معتاد می شوند؟
اکثر کسانی که به مرکز ما مراجعه می کنند بیشتر از طریق جنس مخالف معتاد می شوند. این فرد می تواند همسر، پدر، برادر و یا شریک جنسی فرد باشد .
اکثر معتادان علاقه دارند که هنگام مصرف کسی آنان را همراهی کند، به عبارت دیگر به دنبال این می گردند که کسی هنگام مصرف مواد شریک آنها باشد.
این افراد تلاش می کنند تا اعضای خانواده خود و یا دوستانشان را نیز به مصرف مواد تشویق کرده و یا با جبر و زور، آنها را وادار به مصرف کنند.
بنابراین، یک دختر یا از طریق پدر ِ معتاد مصرف را آغاز می کند و یا از طریق ازدواج و نامزدی با فرد معتاد آلوده می شود.
همچنین در سالهای اخیر، دوستی های خیابانی، پارتی ها و روابط خاص نقش بسزایی در اعتیاد زنان و دختران داشته است. بطوریکه آمار مصرف شیشه و آنفتامین در پارتی های خاص رو به رشد است .
۲ ) آیا این گفته درست است که اعتیاد زنان در زنان ِ آسیب دیده بیشتر دیده می شود؟
در اعتیاد خانمها علاوه بر نقش نزدیکان بایستی به سوء استفاده از زنان جهت کسب در آمد و به خاطر منابع مالی نیز توجه کرد.
این قشر از زنان اقدام به فروش مواد مخدر، دستفروشی و کار خیابانی کرده و پس از مدتی علاوه بر اینکه به سمت رفتارهای پر خطر سوق پیدا می کنند، خود معتاد شده و دیگران را نیز آلوده می کنند.
گاهی آبروداری فرد معتاد و خانواده او و ترس از طرد شدن از اجتماع از یک سو و همچنین عدم آگاهی این قشر آسیب دیده از وجود مراکز حمایتی و درمانی از سوی دیگر، باعث عدم مراجعه این افراد به این مراکز می شود.
۳ ) چه راهکارهایی را برای برطرف کردن اعتیاد در قشر دختران و زنان پیشنهاد می دهید؟
متأسفانه زنان قشر مظلومی هستند . وقتی انگ اعتیاد به مرد معتادی می چسبد وی پس از ترک می تواند به خانه بازگردد، اما برای یک خانم معتاد این برچسب غیر قابل برداشت است. حتی خانواده معتاد نیز او را از خود می رانند. از نظر جامعه , وجود یک دختر یا زن معتاد نقطه ضعف بسیار بزرگی برای خانواده محسوب می شود. بنابراین این معتادان دچار آسیب های جدی تری می شوند.
در بحث درمان خانمها هم مسایل پیچیده تر از مسایل مربوط به معتادان مرد است. مداوای معتادان چه به صورت سرپایی و چه در صورت نیاز به بستری کردن بیمار، نیازمند امکانات ویژه ای است. مراکز نگهداری از خانمهای معتاد و مراکز کارشناسی و مشاوره این افراد نیازمند پرسنل خانم برای اقدامات اولیه ای چون تزریق، مشاوره و کنترل رفتارهای پر خطر برخی معتادان است.
در این مراکز ما به زنان و دختران معتاد آموزشهایی را برای رعایت الگوی مصرف و مصرف مواد کم خطرتر و همچنین پرهیز از رفتارهای پر خطر می دهیم.
۴ ) این روزها خبرهایی را مبنی بر راه اندازی کمپ های ترک اعتیاد و درمان زنان و دختران معتاد از سازمان بهزیستی کشور داشتیم. به نظر شما چه اقداماتی بایستی برای جمع آوری کمپ های غیرقانونی انجام شود؟
برخورد با اینگونه کمپ ها یک مسأله قضایی است . بر اساس توافقی که میان بهزیستی و ستاد عالی مبارزه با مواد مخدر صورت گرفته است، نشانی اماکن بدون مجوز به اطلاع این ستاد می رسد. وظیفه ستاد آن است که مراتب را به ضابطین امر اعلام کند و مسئولین قضایی مکلفند تا این مراکز را پلمپ کنند.
از آنجایی که شناسایی تمام کمپ های بدون مجوز در سطح کشور غیرقابل انجام است، ما مشخصات تمام مراکز مجاز را به خط ملی اعتیاد داده ایم تا با اطلاع رسانی مردم، بقیه مراکز بدون مجوز تعطیل شوند.
شماره تلفن ۰۹۶۲۸ ، خط ملی اعتیاد سازمان بهزیستی است که هموطنان می توانند از همه نقاط کشور و به طور رایگان با این شماره تماس گرفته و با کارشناسان این مرکز ارتباط برقرار کنند و اطلاعات جامعی را در خصوص انواع شیوه های ترک، مشکلات مربوط به اعتیاد و آدرس نزدیک ترین کمپ های مجاز به محل سکونت دریافت کنند. همچنین معتادان و خانواده های ایشان می توانند از مشاوره رایگان کارشناسان این مرکز بهره بگیرند.
۵ ) چطور یک معتاد را شناسایی کنیم ؟
ظاهر افراد معتاد در سالهای اولیه اعتیاد بسیار فریبنده است. آنها برای کتمان اعتیاد، ظاهری مرتب را اختیار می کنند. با استفاده از عطر و ادکلن، بوی مواد مصرفی را محو کرده و یا با قطره چشم ، چشمان بی سویشان را جلا می دهند. آنها حتی در روابط بین فردی نیز تلاش می کنند تا روابط بهتری برقرار کنند. بنابراین تشخیص افراد معتاد، بخصوص دختران معتاد در سالهای اولیه اعتیاد بسیار دشوار است.
۶ ) نحوه برخورد با افراد معتاد در خانواده و یا دوستان معتاد و اصرار و تعارف های آنها برای مصرف مواد ، مشروبات الکلی و یا قرص های روان گردان چگونه باید باشد؟
بهترین راه برای جلوگیری از افتادن در دام اعتیاد ، مهارت نه گفتن، مهارت دوست یابی و اعتدال در روابط بین فردی است.
همه باید بدانند که یک بار مصرف مواد مخدر، بخصوص روان گردان ها آثار سوء بلند مدت روی مغز می گذارد و فرد را برای یک عمر درگیر می کند. بنابراین شعار همیشگی ما: پیشگیری، پیشگیری، پیشگیری است.
۶ ) به تازگی دیده شده که عده ای در محافل دوستانه و در پارتی های شبانه اقدام به فروش روان گردان و سایر مواد مخدر و همچنین مشروبات الکلی می کنند ، علت آن را در چه می دانید ؟
گاهی علاوه بر برخی معتادان که برای تهیه هزینه های مواد مصرفی به فروش مواد مخدر و روان گردانها می پردازند، عده معدودی از جوان ها هم به طمع کسب در آمد بی زحمت و یا برای هیجان و تفنن و جلب توجه همسن و سالان خود اقدام به این عمل می کنند.
این افراد بایستی بدانند که این کار شغل محسوب نمی شود. این عمل یک خیانت بزرگ محسوب می شود که نه عقلاً، نه شرعاً و نه عرفاً پذیرفتنی نیست.
بهترین دوره زندگی سالهای ۲۵ تا ۳۵ سال است. در این سالهاست که اشتغال، ازدواج و روابط زناشویی و والد شدن اتفاق می افتد. حال با اعتیاد یک جوان، دست کم زندگی یک خانواده از نظر اقتصادی، بهداشتی و روابط زناشویی به هم می ریزد.
۷ ) از آنجایی که نشریه چارقد یک نشریه الکترونیکی است ، شما به عنوان یک مسوول، نقش اینترنت را در روند اعتیاد بین زنان و دختران چطور می بینید؟
اینترنت فضای بزرگی است که هر امکانی در آن وجود دارد و همه نوع اطلاعاتی در آن وجود دارد. درمان تضمینی با یک قرص، مواد لاغری، زیبایی و تناسب اندام، مواد انرژی زا، مهار جنسی و یا درمان ناتوانی جنسی و بسیاری از عناوین دیگر، تبلیغاتی هستند که برای فروش مواد روان گردان شیمیایی و سایر مخدرها در سایت ها استفاده میشوند .
آنچه باید مد نظر جوانان قرار گیرد این است که از چه سایتهایی استفاده می کنند ؟ مطالبش را از کجا می گیرد؟ آیا سایتی که به آن مراجعه می کنید سایت علمی یا دانشگاهی است یا سایتی است که از هرجا اطلاعات می گیرد و در صفحه خود قرار می دهد!
هدف بسیاری از این سایت ها فروش بیشتر مواد مخدر و روان گردان است . همچنین برخی از فروشندگان مواد با عضویت در چت روم ها و برقراری ارتباط با سایر کاربران بخصوص نوجوانان و جوانان و افراد گوشه گیر، اقدام به فروش اینترنتی و دعوت های اینترنتی در سایت ها می کنند .
۷ ) در میان برخی جوانها شایع شده است که مواد مخدر ، مواد الکلی و مواد روان گردان، میل جنسی را افزایش داده و در بهبود رابطه جنسی مؤثر است. آیا این نظریه را تأیید می کنید؟
کلیه این مواد چه مواد سنتی و چه مواد شیمیایی اکیداً تأثیری بر بهبود روابط جنسی ندارند. تأثیری که این مواد بر روی سیناپس های مغزی می گذارند و هیجانهایی که ایجاد می کنند بسیار آنی و خارج از ضوابط اخلاقی است و اثرات مخرب آن بلند مدت و در بسیاری از مواقع مادام العمر است.
سایت ها و شبکه هایی که برای منافع شخصی دست به این تبلیغات می زنند، بزرگترین خیانت را به جامعه پزشکی می کنند .
موادی که به منظور افزایش میل جنسی استفاده می شود اعتیاد آور است.
این مواد محرک جنسی نیستند بلکه باعث از خود بیخودی در روابط شده و خود عاملی برای رفتارهای پر خطر می شوند.
با مشاوره ، مطالعه و مراجعه به پزشک متخصص این مشکلات بسیار بهتر حل میشود. بسیاری از این مشکلات ناشی از برداشت های غلط ماست و با آموزش مهارت های پیش از ازدواج به راحتی حل می شود.
بامطالعه و مشاوره، زوجین کم کم با تفاوت های جنس مخالف آشنا شده و از انتظارات یکدیگر مطلع شوند.
۸ ) آیا سازمان بهزیستی اقدامی در جهت بالا بردن سطح آگاهی های جوانان داشته؟
دفتر پیشگیری از آسیب های اجتماعی از ۱۳ سال پیش، آموزش مهارت های پیش از ازدواج را آغاز کرده است، بطوریکه در تمام استانهای ما مراکز بهزیستی وجود دارد و متقاضیان می توانند به این مراکز مراجعه کرده و در کارگاه ها شرکت کنند و همچنین کتاب های مربوط را به طور رایگان دریافت کنند.
۹ ) به عنوان حسن ختام مصاحبه ، آیا برنامه ای برای دختران و زنان معتاد دارید ؟
یکی از خبرهای خوش ما مربوط به زنان و دختران معتادی است که علاقمند به ترک اعتیاد هستند. امسال در بودجه بندی یارانه های مربوط به پیشگیری از اعتیاد، اولویت تخصیص کمک هزینه های درمانی را به خانمها، نوجوانان و جوانان داده ایم.
در این طرح علاوه بر سم زدایی، مراکز مشاوره ای هم در نظر گرفته شده تا علل اعتیاد افراد، به صورت ریشه ای برطرف شود. همچنین طرح جامع اشتغال زایی مددجویان در دستور کار سازمان بهزیستی قرار گرفته است. خبر خوش دیگر نیز آن است که خانمهای باردار صد در صد یارانه درمان را دریافت می کنند.