شــوی پوشـــشـ‌‌‌ـهای اســلامــی بــرای قــشــر جــوان نــداریـم!

[ms 0]

اگر اهل خرید هستید؛ آن هم مانتو، مانتویی که مدلش تک، مناسب و شیک باشد و بی‌ارتباط با اندیشه‌های دینی و اعتقادیمان هم نباشد، قطعا به مشکلاتی مرتبط با جنس، قیمت و الگوی مناسب برخورده‌اید؛ چنانکه بازار جوابگوی سلیقه شما نیست و در نهایت تصمیم می‌گیرید پارچه دلخواهتان را بگیرید و پیش یک خیاط خوب بروید تا آنچه می‌پسندید بر تن کنید. اما وقتی از قیمت دوخت و دوز باخبر می‌شوید، بی‌خیال مانتو می‌شوید و این مشکل همچنان باقی می‌ماند.

اینجاست که نیاز می‌شود در سطح شهر مکان‌هایی باشد برای ارائه مدها و طرح‌های گوناگون برای قشری که به دنبال این الگوها هستند. چندی پیش نمایشگاه مد و مانتو در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد و زنان پایتخت‌نشین از این فرصت خوشحال شدند که می‌توانند مدل‌های دلخواهشان را در آنجا پیدا کنند اما این نمایشگاه بیشتر برای افراد سن و سال‌ داری که در جستجوی مانتو مجلسی بودند مناسب بود و برای جوانان و نوجوانان جذابیت زیادی نداشت.

«آغاز خوبی است که از پوسته قدیمی خارج شویم. از انتقادات در جهت تکامل و ارتقا استفاده خواهیم کرد.» این را فاطمه رهبر، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی و عضو کمیته ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت که معتقد است برگزاری این نمایشگاه در انتهای پاییز، فرصتی برای تولیدکنندگان است تا از این مدل‌ها برای شب عید شهروندان استفاده کنند و با انتخاب تولیدکنندگان به فروشگاه‌های لباس و پوشاک ارائه شود.

[ms 1]

قــدرت خریــد بــرای مانــتــو
وی با اشاره به مانتوهای نمونه و اورجینال ارائه شده در نمایشگاه افزود: برای تولید انبوه و ورود به بازار، باید از این مانتوها حمایت‌هایی صورت گیرد تا با تولید انبوه، به قیمتی برسد که مردم قدرت خرید این لباس‌ها را داشته باشند.

حمایت از طراحان لباس، منجر به ساماندهی این بخش می‌شود
لاله افتخاری، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات و مخبر فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی گفت: با برگزاری اینچنین نمایشگاه‌هایی باید شاهد باشیم که نیاز مخاطبین تأمین شود و زنان ما در داخل کشور به خواسته‌های مورد نظر خود در زمینه پوشش برسند. قیمت‌ها نیز باید متناسب با بودجه افراد باشد و طرح‌های ارایه شده از  کیفیت لازم برخوردار باشند.

وی درباره اصول طرح‌های مانتوهای ارائه شده توسط طراحان اظهارداشت: عرضه طرح‌ها به عنوان مد و لباس باید طوری باشد که پوشش مناسب برای بیرون یا برای فضاهای مختلف را تامین کند. بهتر است لباس‌ها در عین متانت، دارای هارمونی و هماهنگی لازم در زیبایی، تنوع، رنگ و مدل باشند.

لاله افتخاری ادامه داد: باید پوشیدگی و زیبایی لباس، هم از نظر عرف جامعه و هم از نظر اسلام، حفظ و لحاظ شود تا به این ترتیب شرایط و ویژگی‌های یک لباس را بر اساس الگوهای واقعی ایرانی اسلامی داشته باشد تا بتواند در جامعه تأثیرگذار باشد.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: به منظور توسعه و گسترش این اقدام می‌توان کارهای طراحان را به صورت مجلات مد و لباس به نقاط مختلف توزیع کرد. در جهت ساماندهی مد و لباس نیز باید حمایت‌هایی از طراحان صورت گیرد که این امر را در مجلس هفتم به تصویب رساندیم تا در حفظ حقوق و ارایه توانمندی آنان به جامعه و حمایت از تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان اقدامات خوبی صورت گیرد. در واقع نیاز است آنان مانند حلقه‌هایی به هم پیوسته در جهت الگوی اسلامی ایرانی به یکدیگر متصل شوند.

لباس‌ها، متانت و عفت زنان ایرانی را کاملا تضمین کند
وی خاطر نشان کرد: در بعضی از کشورهای اسلامی لباس‌ها بسیار زیبا، متنوع و با رنگ‌های مختلف ارائه می‌شود که در عین حال بسیار متین و وزین و عفیف هستند و این در حالی است که بعضی اوقات می‌بینیم در کشور ما لباس‌هایی عرضه می‌شود که متاسفانه تنگ، کوتاه و یا بیش از حد بلند و دارای آستین‌های نامناسب هستند و یا اینکه قیمت با کیفیت جنس هماهنگی لازم را ندارند که هر شخصی بتواند بپسندد. به همین دلیل خرید برای افرادی که می‌خواهند لباس مناسب و عفیفانه‌ بپوشند خیلی سخت می‌شود. البته باید لباس‌ها آن حالت شهرت را نداشته باشد تا متانت و عفت زنان ایرانی را کاملا تضمین کند.

اما از خانه ملت به سوی طراحان می‌رویم تا از ارتباط بین طراحان و تولیدکنندگان و وضعیت پوشش‌های اسلامی برای قشر جوان بپرسیم:

[ms 2]

سهیل عباسی، ۲۷ سال در طراحی لباس فعالیت کرده و از سال ۲۰۰۶ هر سال در آی اف اف (فشن اسلامی) که به صورت بین‌المللی برگزار می‌شود شرکت می‌کند و ۴ سالی می‌شود که در ایران در طراحی مد و مولاژ و دوخت تدریس می‌کند و معتقد است «ما در ایران برای نوجوانان هنوز شوی پوشش‌های اسلامی نداریم و در نمایشگاه مد و لباس نیز نیازمند کلاسه‌بندی هستیم و نیاز است در شروع هر فصل، از اینگونه نمایشگاه‌ها برپا شود و تنها به یک بار در سال نباید اکتفا کنیم.»

قشر جوان نیاز دارد تا خوب دیده شود؛ نه ناهنجار
سهیل عباسی همچنین گفت: ما در ایران برای نوجوانان هنوز شوی پوشش‌های اسلامی نداریم. بیشترین قشر ما آنها هستند؛ که نیاز دارند خوب دیده شوند و نه ناهنجار. من همیشه سعی می‌کنم برای نوجوانان و جوانان طرح داشته باشم. شاید یک خانم خانه‌دار زمان زیادی در خارج از منزل نباشد اما نوجوان و جوان به خاطر موقعیت درسی و کلاسی بیشتر در فضای جامعه حضور دارد و می‌خواهد خوب دیده شود. درباره اینکه چطور بپوشند و دیده شوند ما نیاز داشتیم در این نمایشگاه سالنی به این سنین اختصاص بدهیم تا افراد ببینند که چه مدل لباس‌هایی را می‌توانند بپوشند و قدرت انتخاب داشته باشند. اما این نمایشگاه برای این سنین مدل‌هایی ارائه نکرده و لباس‌ها مربوط به بزرگسالان است. برای کشور ما که اینطور تنوع آب و هوایی و تنوع رنگ دارد، می‌توانیم طرح‌های بیشتری داشته باشیم.

ایجاد مثلثی از نساجی‌ها، طراحان و تولیدکنندگان
وی به دانشجویان طراحی لباس و ایده‌های خوب آنان اشاره کرد و افزود: در پوشش‌های آنان، خلاقیت ویژه‌ای دیده می‌شود، اما متاسفانه تولیدی‌های ما هستند که کار را از کالکشن‌های خارجی کپی می‌کنند. اگر تولیدکنندگان به جایگاه طراحان خودمان توجه و از آنها حمایت کنند، مطمئنا طرح‌های متنوع و ایرانی‌تری به بازار خواهد آمد. باید مثلثی بین نساجی‌ها، طراحان و تولیدکنندگان به وجود آید. هر وقت این ارتباط درست شود، مطمئنا ما تنوع بیشتری در پوشاک می‌بینیم؛ اما تا زمانیکه این مثلث وجود نداشته باشد یکی از اهرم‌ها می‌لنگد.

[ms 3]

زهره عظیمی که مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مهندسی معماری دریافت کرده، علت اصلی کشش خود به طراحی لباس را علاقه بسیار زیاد عنوان می‌کند که حدود یک سال است که در این راستا مشغول به کار است.

منبع بصری را در زمینه ایده‌برداری مناسب می‌دانم
اولین هدف من برای اینکه وارد این کار شدم، پوشش اسلامی بود. خودم هم خیلی سخت می‌توانستم چیزی پیدا کنم که هم مطابق سلیقه‌ام و به روز باشد و هم مطابق با حجاب اسلامی باشد. بنابراین در طراحی، نکات اسلامی را کاملا رعایت می‌کنم اما در زمینه ایده‌برداری سعی می‌کنم یک منبع بصری خوب برای خودم ایجاد کنم و این کار را هم بیشتر با دیدن نمونه‌های خارج از کشور و داخل کشور، انجام می‌دهم.

جوانان امروز به مدل‌های جدیدتری احتیاج دارند
وی در ادامه درباره تولیدات سنتی گفت: خیلی وارد کارهای سنتی ایرانی نمی‌شوم؛ چرا که کار سنتی ایرانی کردن کمی کلیشه شده، چون معمولا در کار طراحی لباس، مفهوم به این شکل وجود ندارد؛ مثلا در کار معماری می‌توانیم یک مفهوم را به یک فرم معماری تبدیل کنیم و آن مفهوم را به مخاطب القا کنیم. ولی در کار طراحی لباس، شاید مفهوم خیلی تاثیر نداشته باشد؛ چرا که جنبه بصری کار بیشتر اهمیت دارد و بر این اساس چون در شرایط حاضر، طراحان ما -البته همه آنها نه، ولی یکسری از آنان،- از نمادهای ایرانی به صورت کلیشه‌ای استفاده می‌کنند، من ترجیح می‌دهم که این کار را نکنم چون معتقدم کمی تکراری شده و شاید جوانان امروز به مدل‌های جدیدتری احتیاج داشته باشند.

وی اظهار داشت: ضرورت وجود یک فضای مناسب برای ارائه کارهای طراحان جوان هر روز بیشتر احساس می‌شود. چون افرادی که در این زمینه به کار مشغولند، معمولا یا باید استخدام شرکت‌ها بشوند که برایشان طراحی بکنند، یا خودشان مزون داشته باشند و اگر هم بخواهند کار خودشان باشد، مطمئنا هزینه‌بر است و در واقع جایی برای ارائه ندارند. مشکل بعدی نیروی انسانی و گرانی آن است. کارها معمولا خیلی هزینه‌شان بالا در می‌آید و سخت می‌شود؛ مگر اینکه امکان بستن قرارداد با تولیدی‌ها فراهم باشد و معمولا الان هم تولیدی‌ها با هزینه خیلی کمی این طرح‌ها را می‌خرند. برای ما که طراحیم، شاید خیلی صرف نکند که به عنوان یک شغل روی این کار حساب کنیم.

[ms 4]

صحبت پایانی نویسنده: از آنجا که هنر همواره راهی موثر برای القای فرهنگ پوشش و عفاف در جامعه بوده، پس بهتر است از این هنر استفاده شایانی در جهت توسعه الگوهای مناسب و متنوع ببریم. این کار صورت نمی‌گیرد مگر اینکه حمایت و توجه دست‌اندرکاران جلب شود. اولین اقدام در این راه، شناسایی طراحان بنام است؛ اگر الگوهای هر جامعه شناسایی و مطابق با فرهنگ و اقلیم و خواسته‌های زنان طراحی شود، به تبع آن، تاثیرات بسیار فراگیری در پی خواهد داشت.

طلاق و تجردهای ناخواسته

[ms 0]

طلاق و تجردهای ناخواسته از جمله مواردی است که آمار زنان سرپرست خانوار را افزایش می‌دهد و این در حالی است که اکنون با ۵/۱۷ درصد طلاق در سطح کشور مواجه هستیم و تنها در یکی از مناطق تهران، از هر سه ازدواج یکی منجر به طلاق می‌شود.

اینها سخنان محمد روشن، استاد دانشگاه شهید بهشتی و دبیر علمی همایش ملی زنان سرپرست خانوار است که مخاطبان اصلی کمیته امداد در موضوع حمایت از زنان سرپرست خانوار را شامل سه گروه می‌داند؛ زنان سرپرست خانواری که همسر آنان در اداره امور خانواده به هر علتی ناتوان است، یا زن به علت طلاق بدون همسر است و یا تجرد ناخواسته‌ای به او تحمیل شده و اکنون در سنینی به سر می‌برد که نمی‌تواند از حمایت‌های خانواده خود بهره‌مند شود.

در ادامه، گفتگو با این استاد دانشگاه درباره عوامل افزایش آمار زنان سرپرست خانوار را خواهید خواند.

 

زندگی معیشتی زنان سرپرست خانوار، از رفاه حداقلی برخوردار شود
نیاز اقتصادی و تلاش برای تامین معاش به عنوان نیاز اصلی زنان سرپرست خانوار است؛ باید تلاش کرد زندگی معیشتی این افراد از رفاه حداقلی برخوردار باشد و در کنار این امر، نیازمندی‌های روحی و روانی، و اشتغال در جهت بهبود زندگی آنان با حمایت‌های کمیته امداد صورت گیرد.

طلاق و تجردهای ناخواسته از جمله مواردی است که آمار زنان سرپرست خانوار را افزایش می‌دهد و این در حالی است که اکنون با ۵/۱۷ درصد طلاق در سطح کشور مواجه هستیم و تنها در یکی از مناطق تهران، از هر سه ازدواج یکی منجر به طلاق می‌شود.

 

وضعیت تحصیلی، منجر به تجردهای ناخواسته شده است
وضعیت تحصیلی دختران و پسران از جمله مواردی است که منجر به تجردهای ناخواسته می‌شود. اکنون وضعیت تحصیلی دختران در مقاطع کارشناسی، از متوسط پسران بالاتر است که همین امر باعث می‌شود دخترانی که دارای تحصیلات عالیه هستند تمایلی نسبت به ازدواج با پسرانی که از سطح تحصیلی پایین‌تری برخوردارند، نداشته باشند. گرچه تحصیلات عالیه امری مطلوب محسوب می‌شود، اما نباید تنها ملاک برای گزینش همسران باشد.

اکنون در کشور جمعیت قابل توجهی تجرد ناخواسته داریم که بعد از گذر از یک سن خاص به زنان سرپرست خانوار تبدیل می‌شوند و برای بهره‌مندی از حمایت، به کمیته امداد ارجاع داده می‌شوند.

 

برنامه‌های صدا و سیما، باید در جهت استحکام و رشد نهاد خانواده باشد
وظایف دولت در امر ازدواج، در قانون اساسی به آن اشاره شده است. بر این اساس، دولت موظف به تسهیل ازدواج و حمایت‌های لازم برای ایجاد بسترهای مناسب ازدواج و فرهنگ و آموزش به افراد در شرف ازدواج است.

صدا و سیما با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری، باید در جهت استحکام و رشد نهاد خانواده تلاش کند. صداوسیما به عنوان رسانه‌ای که در دسترس تمامی مردم قرار دارد، باید در این جهت کارهای اساسی انجام دهد و همگام با آن سایر رسانه‌های مکتوب و غیرمکتوب نیز این امر را در دستور کار خود قرار دهند.

 

استحکام نهاد خانواده در گرو تامین معیشت
اصل ۱۰ و ۲۱ قانون اساسی به استحکام نهاد خانواده  اشاره دارد. بر این اساس، ضمن تشکیل نهاد مقدس خانواده، استحکام‌بخشی و جلوگیری از اضمحلال آن تاکید شده که لازمه این امر در مرحله اول این است که خانواده‌ها از لحاظ معیشتی با مشکلی مواجه نباشند.

برخی طلاق‌ها بر اثر بیکاری همسران، مشکلات اقتصادی و مسکن خانواده صورت می‌گیرد که باید تلاش کنیم ضمن ترویج اشتغال‌زایی بین افراد متاهل و پایین آوردن سطح توقع‌ها، راه‌های تفاهم را به خانواده‌ها آموزش دهیم.

 

حمایت‌ها از زنان سرپرست خانوار در یک نهاد واحد متمرکز شود
باید موضوع خدمت‌رسانی به این زنان در یک نهاد واحد متمرکز شود و کلیه دستگاه‌ها از این نهاد واحد حمایت کنند تا به اهدافش برسد.

نیاز به تشویق سازمان‌های مردم‌نهاد در جهت کمک به  سازمان متولی زنان سرپرست خانوار داریم، اگر بپذیریم که نهادها موازی‌کاری داشته باشند، باید سازمان‌های مردم نهاد باشند؛ چرا که ایجاد تشکیلات موازی در دولت و افرادی که به نوعی به حاکمیت وابستگی دارند، مطلوب نیست.

زنان سرپرست خانوار باید از حداقل استانداردهای زندگی در زمینه بهداشت، درمان و اشتغال و بیمه برخوردار شوند. دولت گام‌های موثر و مفیدی در جهت وضعیت رفاهی این افراد برداشته است، اما نیاز به تلاش بیشتر برای حمایت از زنان سرپرست خانوار داریم.

افزایش بی‌رویه این افراد باعث شده کمیته امداد و بهزیستی به محض آمادگی در جهت رسیدگی به وضع موجود آنان، با افزایش این قشر مواجه شوند و نتوانند آنطور که باید پاسخگویی لازم را داشته باشند.

 [ms 1]

۶۳ درصد کل خانوارهای با سرپرست زن در کشور، تحت پوشش کمیته امداد قرار دارند.
اکنون طبق آماری که کمیته امداد ارائه کرده است، حدود یک میلیون و ۳۰ هزار خانوار با سرپرست زن، یعنی ۵۵ درصد کل خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد، با جمعیتی در حدود یک میلیون و ۷۳۰ هزار نفر، از خدمات این نهاد بهره‌مند هستند که بر این اساس تقریبا ۶۳ درصد کل خانوارهای با سرپرست زن کشور، تحت پوشش کمیته امداد قرار دارند که از این تعداد، ۴۹ درصد شهری و ۵۱ درصد روستایی بوده و میانگین تعداد نفرات در این خانوارها نیز در حدود ۱/۷ نفر است.

 

حمایت‌های لازم از سوی سازمان‌ها و دستگاه‌های مرتبط صورت گیرد
علی محمد ذوالفقاری، معاون حمایت و سلامت خانواده کمیته امداد امام خمینی (ره) معتقد است که پدیده زنان سرپرست خانوار امروزه در تمام جوامع بشری به عنوان یک واقعیت اجتماعی مورد توجه قرار دارد، این قشر بدلیل وجود مشکلات مختلف درزندگی، به عنوان آسیب‌پذیرترین افراد جامعه محسوب می‌شوند؛ بر این اساس با توجه به ایفای نقش‌های متعدد توسط آنان از قبیل نقش‌های مادری، عاطفی، تامین معاش خانواده، تربیتی و فرزندپروری و… نیاز است حمایت‌های لازم از سوی سازمان‌ها و دستگاه‌های مرتبط صورت گیرد؛ چرا که این امر مورد تاکید تعالیم عالیه دین مبین اسلام و قوانین مصوب نظام جمهوری اسلامی است.

 

فوت سرپرست، علت اصلی است
معاون حمایت و سلامت خانواده کمیته امداد امام خمینی (ره) درباره دلایل اصلی تحت حمایت قرار گرفتن زنان سرپرست خانوار گفت: ۷۹ درصد به علت فوت سرپرست، ۱۲/۶ درصد به علت طلاق، ۳ درصد به علت زندانی بودن سرپرست، ۱/۴ درصد به علت متارکه و یا مفقودی سرپرست، و  ۰/۵ درصد به علت از کارافتادگی سرپرست، تحت پوشش این نهاد قرار گرفته‌اند.

 

بسته‌های حمایتی و تشویقی برای ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار
علی محمد ذوالفقاری از حمایت‌های مادی و معنوی کمیته امداد برای زنان سرپرست خانوار می‌گوید: این نهاد در نگاهی نو به خدمات حمایتی، با شناخت طیف متفاوت زنان سرپرست خانوار از نظر سنی، شرایط اجتماعی و خانوادگی، اقدام به برنامه‌ریزی لازم برای توانمندسازی متناسب با استعدادها و نیازهای آنان نموده است که ارائه بسته‌های حمایتی و تشویقی در خصوص ازدواج مجدد زنان سرپرست خانوار، حمایت‌های تحصیلی و فرهنگی از آنان و فرزندانشان با پرداخت کمک‌هزینه تحصیلی، معافیت سربازی فرزندان ذکور و حمایت‌های مادی و معنوی از فرزندان یتیم این قشر، از جمله این موارد است.

 

۲۷۰ هزار نفر از زنان سرپرست خانوار شهری، تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی قرار می‌گیرند
این نهاد، برنامه‌هایی را برای ارتقای وضعیت اشتغال، مسکن، رفاه، آموزش، بهداشت و درمان در حال اجرا و برنامه‌ریزی دارد. امسال حدود ۲۷۰ هزار نفر از زنان سرپرست خانوار شهری، تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی قرار می‌گیرند؛ ضمن اینکه بخش عمده‌ای از ۱۴۰ هزار نفر بیمه شده اجتماعی روستائیان و عشایر تحت پوشش امداد را این قشر تشکیل می‌دهند.

توانمندسازی زنان سرپرست خانوار، یکی از محوری‌ترین برنامه‌های کمیته امداد است. تمرکز امور حمایتی مرتبط با زنان سرپرست خانوار و واگذاری آن به این نهاد، شاهد بروز نتایج مناسبی از قبیل تمرکز قوا و انرژی مجریان برای حل مسائل این گروه، تمرکز برنامه‌ریزی‌های ملی برای رفع مشکلات، جلوگیری از همپوشانی خدمات، جلوگیری از موازی‌کاری و واقعی کردن هزینه‌های اجرایی را به دنبال خواهد داشت.

دختران ایل ۲۰ ساله شوند، دیگر کسی آنها را نمی‌گیرد!

[ms 0]

درست در دل طبیعت، به دور از هر گونه دغدغه‌های شهری، در آن هنگام که زنان شهری با تجهیزات مدرن، زندگی را می‌گذرانند، همچنان می‌توان از زنانی گفت که محیط طبیعی و خصوصیات نژادی بر آنها غلبه دارد و شرایط زندگی اجتماعی آنها را تعیین می‌کند.

 

در استان فارس مردمانی به نام ایل قشقایی زندگی می‌کنند که به عنوان بزرگ‌ترین ایلات کوچ‌رو در ایران، دارای آداب و سنن خاصی هستند و شاید دیگر در ذهن ما زنان به اصطلاح متجدد شهری نگنجد که حتی موبایل در زندگی زنان این ایل جایی باز نکرده است.

اینان با بانگ خروس از خواب بلند می‌شوند و بعد از اقامه نماز صبح، دیگر خواب به چشمانشان نمی‌آید. وقت آن فرا رسیده که با تهیه نان مصرفی خانواده، پا به پای مردان از بام تا شام در تکاپو باشند.

[ms 4]

گلزار کاظمی ۴۶ ساله از جمله این زنان است. زنی که در ۱۴ سالگی ازدواج کرده و اکنون دارای ۵ فرزند است. او را در اولین جشنواره ییلاق ایل قشقایی می‌یابم. جشنواره‌ای که در دامنه خوش آب و هوای خنک البرز، انتهای جاده لشکرک (بلوار ارتش) با همکاری شهرداری منطقه یک تهران و شرکت کوچ ایل قشقایی برگزار شده است تا زندگی، آداب و رسوم و موسیقی و هنرهای ایل قشقایی را به نمایش بگذارد و فرهنگ گذشتگان را به نسل آینده انتقال دهد. گلزار کاظمی از زندگی زن عشایر برایم می‌گوید که با هم زندگی زنان عشایر را ورق می‌زنیم.

هر صبح با بانگ خروس بیدار می‌شویم. نماز می‌خوانیم و بعد از سپیده صبح دیگر از خواب خبری نیست. بعد از جارو و نظافت، با پخت نان تیری، صبحانه را برای فرزندان تهیه می‌کنیم و بعد از مشک زدن ودرست کردن کشک، دام‌ها را با چوپان به چرا می‌فرستیم که البته بردن دام به چرا، وظیفه مردان ایل است. اگر هم در ساعت ۹، وقت اضافی داشته باشیم، یکی دو ساعتی را به گلیم‌بافی و قالیبافی اختصاص می‌دهیم.

بزرگ‌ترین هنر زنان عشایر این است که همه نوع بافتنی را بلد هستند، پشم می‌ریسند و تاب می‌دهند و بعد دولا می‌کنند و با رنگ‌های طبیعی مانند روناس، پوست گردو و زعفران که از کوه و دشت می‌چینند رنگ می‌کنند و حتی رنگرزی هم با زنان ایل است.

بعد از آن هم وسایل ناهار را تهیه می‌کنیم؛ بزقورمه، لای‌پلو‌گوشت و مرغ که همان ته‌چین شهری‌ها است، آش دوغ، ترش قیله، دم‌پخت، کلم‌پلو و مرغ‌شکم‌پر از غذاهای محلی ما است. غذاهای اصلی ما واقعا غذای کاملی است که اصولا ازکشک، کره، شیر و ماست در غذاهای محلی ما استفاده می‌شود.

روزی ۲ بار یعنی در هنگام ظهر و عصر با برگشت دام‌ها از چرا، شیر آن‌ها را می‌دوشیم و مقداری از آن را می‌جوشانیم و بعد ماست می‌زنیم. شب‌ها ماست را آماده می‌کنیم تا برای فردای آن روز دوغ درست کنیم. جمع‌آوری هیزم برای پخت شام و ناهار از دیگر وظایف زنان ایل است. سر چشمه می‌رویم و مشک را از آب پر می‌کنیم و برای اهل خانه می‌آوریم. بعد از نماز مغرب و عشا، و بعد از صرف شام، حدود ساعت نه یا ده، می‌خوابیم.

[ms 1]

آیا درد آرتروز و کمر و پادردی که بین زنان شهری زیاد شده، با این همه کاری که زنان ایل می‌کنند برای آنها هم وجود دارد؟
زن باردار در عشایر، کوله هیزم را در پشتش حمل می‌کند و حتی گلیم می‌بافد و خم و راست می‌شود ولی با نظر خدا سالم هم هستند؛ چرا که در هوای آزاد و سالم، اعصاب راحت و آرامش دارند. از غذای طبیعی استفاده می‌کنند و خدا را شکر این مشکلات بین زنان ایل دیده نمی‌شود. حتی زنان ۷۰ ساله عشایر کار‌هایشان را خودشان انجام می‌دهند و کسی از کمردرد و پادرد نمی‌نالد.

زندگی زنان عشایر امروز با گذشته فرقی هم کرده است؟
بله. به عنوان مثال در گذشته با اسب و شتر کوچ می‌کردیم اما اکنون با کامیون وسایل را بار می‌زنند و دیگر سنگینی بار به دوش ما نیست. دولت نیز، برای افرادی که توانایی ندارند اسکان می‌دهد.
بعد از انقلاب اسلامی، رسیدگی به عشایر بیشتر شده، عشایر بیمه شده‌اند، دولت مدرسه و حمام برای عشایر ساخته و به طور کلی از لحاظ امور اداری، کار خیلی راحت شده است.

[ms 2]

دوست دارید زندگی شهری را جایگزین زندگی عشایری کنید؟
زندگی عشایری واقعا صادقانه است؛ من فکر می‌کنم اتحادی که در زندگی عشایری وجود دارد، هیچگاه در زندگی شهری پیدا نمی‌شود. صمیمیت، همکاری، مهر و محبت و رسیدگی به زندگی همدیگر در زندگی عشایری پررنگ‌تر است. مثلا اگر زمانی در مشک من آب نباشد فوری همسایه با صداقت کمک می‌کند. عشایر خیلی انسان‌های با عاطفه‌ای هستند؛ هم نسبت به هموطنشان و هم نسبت به بچه‌هایشان.

هیچ‌وقت از این همه کاری که می‌کنید خسته نشده‌اید؟
اگر خستگی هم داشته باشد از کارمان لذت می‌بریم. فکر و اعصابمان راحت است. ما یک لحضه وقتمان را به بطالت نمی‌گذرانیم. حتی گاهی اوقات برای صرف ناهار هم وقت کم می‌آوریم. زنان عشایر پا به پای مردان کار می‌کنند و از طریق قالیبافی به خانواده کمک اقتصادی می‌کنند.

لباس‌های محلی که به تن دارید نام خاصی دارد؟
لباس ترکی.

[ms 5]

دختران جوان ایل هم از این لباس‌ها استقبال می‌کنند؟
بله. از بچه‌های خردسال تا بزرگتر‌ها، لباس ترک قشقایی را می‌پوشند.

دختران ایل در چه سنی ازدواج می‌کنند؟
بچه‌های عشایر در مقطع ابتدایی با عشایر کوچ می‌کنند و برای دوره راهنمایی و دبیرستان و دانش‌سرای عشایری به شهر می‌روند و در آنجا شبانه‌روزی هستند و بعد از اتمام تحصیل به خانواده برمی‌گردند.
برخی از بچه‌های ایل اکنون دکتر، مهندس، خلبان و مهندس نیروی هسته‌ای شده‌اند و هر کدام از دختران ایل که درس نمی‌خوانند در ۱۲ سالگی ازدواج می‌کنند و اگر ۲۰ ساله شوند دیگر کسی آنها را نمی‌گیرد. ازدواج‌ها هم در داخل ایل صورت می‌گیرد و به ندرت اتفاق می‌افتد دختران را به غریبه و خارج از مردان ایل بدهیم. در ایل قشقایی طلاق اصلا وجود ندارد؛ چون مردان ایل بسیار تعصبی و خوب هستند.

[ms 7]

در ارتباط با عروسی دختران ایل، به نظر آنها برای انتخاب همسرشان چقدر اهمیت داده می‌شود؟
برای ازدواج، نظر دختران عشایر پرسیده می‌شود، اما به خواسته پدر و مادر است که آنها صلاح بدانند که آن جوان با ایمان و اعتقاد باشد و از راه حلال روزی به دست آورد. البته خوشبختانه امروزه بیشتر نظر دختران را اهمیت می‌دهند که از سوی مادر یا خواهر نظر عروس پرسیده می‌شود نه از سوی پدر. قدیمی‌ها نظر دختر خیلی برایشان مهم نبود، اما دختران عشایر به خاطر عفت و محجوبیتی که دارند اصلا در روی پدر و مادر نمی‌گویند که من این فرد را نمی‌خواهم.
در جامعه شهری و از نظر قانون اسلام، با خطبه عقد، دختر به عنوان همسر شرعی مرد، اجازه گشت و گذار با شوهرش را دارد ولی دختران در ایل به خاطر عفت، شرم و حیا در حد احوالپرسی با هم صحبت می‌کنند و اگر هم قرار است دختر و پسری که در نامزدی هستند با هم بیرون بروند، حتما خواهر و یا برادر عروس با آنها همراه می‌شود.

[ms 3]

رسم و رسوم خاصی برای ازدواج دختران ایل وجود دارد؟
بعد از خواستگاری و گرفتن جواب بله از دختر، به عنوان نشان، طلا و لباس برای عروس برده می‌شود و برای شب عروسی هم دو دست لباس و طلا تهیه می‌شود.
در شب حنابندان هم بنا به سنتی که از قدیم وجود دارد، عروس لباس سبزرنگ می‌پوشد و دو زن مسن‌تر فامیل جلو زلف‌های عروس را از کنار چانه‌اش کوتاه می‌کنند و آرایش آن شب عروس در همین حد است.
دستمال هفت رنگی به نام دوآق داریم که روز عروسی روی سر و صورت عروس می‌گذاریم تا نامحرم صورت عروس را نبیند و این دستمال هفت رنگ در حجله توسط داماد برداشته می‌شود.
در زمان‌های گذشته یک هفته عروسی می‌گرفتند ولی اکنون به خاطر ازدیاد جمعیت، ۳ شبانه‌روز برای برگزاری مراسم عروسی، دور همدیگر جمع می‌شویم، برنج پاک می‌کنیم، قند خرد می‌کنیم، برنج‌کوبی در هاون چوبی داریم که اکنون کمتر شده است و مواد غذایی برای ناهار عروسی را آماده می‌کنیم.
دو هزار نفر مهمان برای ناهار دعوت می‌کنیم و بعد از آن در ساعت ۴ عصر برنامه شروع می‌شود. ساز و دهل و نقاره داریم و مرد‌ها چند هزار متر عقب‌تر در چادر‌ها می‌نشینند و زنان رقص محلی دارند و حدود ۱۰۰ زن دور هم رقص محلی می‌کنند.

[ms 6]

در پایان اگر صحبتی دارید بفرمایید.
اکنون مشکلی که با آن مواجه هستیم این است که علوفه برای دام‌ها گران است. نیاز است دولت همکاری بیشتری در این زمینه داشته باشد. علوفه ارزانتری در اختیار عشایر قرار دهد و از مواد گوشتی و لبنیاتی تولید عشایر خریداری کند.

با تشکر از شرکت کوچ ایل قشقایی و شهرداری منطقه ۱ تهران به خاطر برگزاری این جشنواره و تمامی مردم ایل قشقایی به ویژه زنان ایل که ما را در تهیه این گزارش همراهی کردند.

 

عکس‌ها از: محمد قربانی