فرهنگی امری ضروری در حیات انسانی است. هر نوع رفتار و تفکری به زمینه فرهنگی که فرد در آن می زید، بستگی دارد .. انسان موجودی است اجتماعی و حاصل این زیست اجتماعی، بعد از سالها شکل گیری فرهنگ و مشترکات ذهنی یک جامعه است. هر فرهنگی، فرایند اجتماعی کردن مخصوص به خود دارد که متفاوت با دیگر جوامعاست.
در دهه های اخیر، گسترش استفاده از اینترنت، فرهنگ های مختلفی را در برابر کاربر انش قرار داده و دنیای جدیدی را برایمعنا بخشیده است.
هر امری در جامعه انسانی یک امر فرهنگی است. فرهنگ هر جامعه ای را می توان عامل استحکام بخش آن نیز دانست که در معنای کلی ارزش ها ،هنجارها ، آداب و روسوم و… را شامل می شود. به زعم بریان فِی ، حتی تجربه ها از انتظارات، خاطرات، اعتقادات و پیشداوری های فرهنگی که در ساخته شدن آن تجربه نقش دارند ، شکل میگیرد، بهعبارت دیگر تجربههایی شخصی ما نیز در چهارچوب نظام معنایی ساختارهای جامعه ای که در آن زندگی می کنیم ، تبلور می یابد.
پس استفاده نادرست از اینترنت و جذب در فرهنگ های غیر بومی و غریبه، تجربه ها و سبک زندگی فرد را آنچنان دچاردگرگونی و تنش خواهد کرد که همواره خود را موجودی بیگانه از سایرین ببیند و به نوعی از فضای حقیقی که در آن زیست میکند، دور بیند.
گسترش علوم و تکنولوژی پیشرفته،دنیای جدیدی از مسائل و پدیده های اجتماعی به همراه داشته است و قطعا ً نیازمند راه حل های عملی مناسب میباشد؛ اینترنت هم دارای جنبه های مثبت و هم جنبه های آسیبی می باشد که در این نوشتار به بُعد آسیبی آن پرداخته می شود زیرا با تکثر منابع اثر بخش بر رفتار نوجوان و جوان ،بسیاری از ارزش های فرهنگی و آداب و رسوم بومی را در ورطه فراموشی نهاده است.
میتوان گفت که در حال حاضر مصرف اینترنت به مثابه یک کالای فرهنگی نوین، به شیوه ای در گذران اوقات فراغت بدل شده است. گذرانی که نیازمند همراهی خانواده و روابط تعاملی با آنان در مکانی خاص به نام خانه نیست. استفاده روز افزون از اینترنت و طولانیتر شدن ساعات استفاده از آن در در زندگی مدرن شهری، مستلزم تأمل دقیق و علمی است. ازدیگر ویژگی های اینرسانههای جمعی می توان بهخصلت تفریحی و سرگرم کنندگی آن اشاره کرد؛ سایت های فال بینی، مُد، طنز و پیام(sms) ، کتابخانه های مجازی ، وب سایت های شخصی و. . . که به مهارت کم نیازمندند، باعث بسط و توسعهاین کنش فراغتی در سبک های جدید فراغتی جوانان شده است.
دانیل لرنر معتقد است که رسانه های ارتباطی و اطلاعاتی با اشاعه اخبار و اطلاعات متنوع از تمام جهان، امکان آشنایی فرد با مخاطبان زیادی را فراهم می آورد که از حیث سبک زندگی، فرهنگ، زبان و دینبا یکدیگر متفاوتند، پسدیگر تنها با منابع محدود بومی خود مرتبط نیست.
بسیاری از کسانی که به طور مستمر ازاینترنت استفاده میکند بعد از مدتی به اعتیاد اینترنتی دچار میشوند که در صورت عدم استفاده از ان دچار تشویش و نگرانی، افسردگی، بدخلقی و … میشوند.
در بسیاری از مواقع جوانان و نوجوانان در جستجوی راه نجاتی به دنیای مجازی و مقاومت با فرهنگ جاری جامعه بدان روی میآورند، دوری این گروه از خانواده و پناه به فضای غیرحقیقی بردن در شکل افراطی آن باعث به وجود آمدن شکاف در بین روابط خانوادگی میشود.
بر اساس تحقیق گلدبرگ، «اعتیاد اینترنتی عبارت است از استفاده بیمار گونه و وسواسی از اینترنت که با معیارهایی چون تحمل و علائم کناره گیری و افسردگی ، احساس تنهایی ، اضطراب و ضعف اعتماد به نفس همراه میباشد.»
اینترنت به مثابه امری نوگرا، واکنشی در هم آمیخته است که به انواع جدید نظارت نیازمند است. توسعه و شکل گیری نظارت بر فضای مجازی مستلزم سیاست هایی است که اینترنت را به عنوان الگویی برای انتقال فرهنگی و نه صرفاً به عنوان فضایی مخرب و خطر آفرین تلقی کرد.
با توجه به مواردی که ذکر شد، امکان پیدایش چالش های اخلاقی، فرهنگی و مذهبی بسیار جدی در هنگام استفاده از فضای مجازیبرای خانواده ها، نوجوانان و جوانان وجود دارد. دسترسی آسان به منابع متنوع و متکثر اینترنتی در مورد هر موضوع و گرایش، بسیاری از کاربران اینترنت را نسبت به ارزشها و باورهایشان، نسبی گرا میکند. تبلیغ در رواج لذت جویی، لاابالیگری، ترغیب به استفاده از مواد مخدر و الکل، مخالفت با هنجارها و ارزش های عرفی و مذهبی، رواج روابط سوء جنسی (زنای با محارم ، همجنس گرایی و …) که در بسیاری ازمحیط های مجازی دو طرفه و تعاملی(مانند چت) و غیر تعاملی (وب سایت های شخصی) وجوددارد، اسباب دور شدن فرزندان از فضای عاطفی و حمایتی خانواده و گرایش به رفتارهای تخدیری خودشان را فراهم می سازد.
از راهکارهای مهم جلوگیری با این رفتارهای مخرب، نظارت درونی فرد بر رفتار خویش است زیرا در دنیای مدرن امروز امکان نظارت مستقیم و همه جانبه بر زندگی فرد هرگز امکان پذیرنیست. فرد با بهرهگیری از وجدان فردی، مبانی اخلاقی، تعهد دینی و نیز حقوق مدنی در نظام مدرنامروز، ابزار لازم برای خود کنترلی را فراهم می سازد.در این میان نقش خانواده ها به عنوان یکی از منابع هویت بخشی به خصوص برای نوجوان، با افزایش آگاهی به افراد در جهت دهی رفتار نوجوان و جوان به سمت رفتارهای تفریحی سالم و استفاده مناسب و کارا از اینترنت، میتواند بسیار مؤثر واقع شود.